62377

II. ATALA:
8. OCB EUSKAL INSTITUZIO KOOPERATIBOEN IKUSPEGITIK
8.2. ESTATUAREN ERAGINA KOOPERATIBISMOAN
Kooperatibak dituzten printzio eta baloreegatik merkataritza enpresa ohikotatik bereizten direla
gauza jakina da 165 . Arrazoi honegatik, Estatuak kooperatibismoarekiko daukan harremana beti
izan da berezia; babesa, eskuhartzea, kontrola… Merkataritza enpresei eskainitako
tratamendutik bereizia den tratamendua eskaini zaio kooperatibismoari.
Legediak eskaini dion tratamendua kontutan hartzen badugu, esan beharra dago, kooperatibak,
legedi desberdinetan eta sailkapenari dagokionean, urte askotan egoera irregularrean egon
direla. Aspalditik zetorren figura izan arren, legegile eta ekonomilariak luzaroan ez zieten arreta
larregi jarri, teoria utopiko zirela uste zuten eta ez benetako indar ekonomiko baten ernamuin.
Sortzaile batzuen izaera sozialista zela eta, beste batzuen izaera iraultzaileagatik, erakunde
arriskutsu kontsideratuko dira.
Gobernu batzuk kooperatibei kasurik ez egitea erabakitzen dute eta besteak berriz, gogor
jokatzea eta bi joeren aurrean, mugimendu kooperatiboak porrotak eta garaipenak bizi izango
ditu.
Kooperatiben garapenean eragin handia izan duena, beste elementu batzuen artean, legedia
izan da. Kooperatiben existentziaren eta ugaritzearen aurrean, herrialde askotan, hasten dira
kooperatiben gainerako artikuluak Merkataritza Kodetan (merkataritza legedietan) sartzen.
Merkataritza Sozietateen artean kooperatibak kokatzeak kalte egingo die sozietate egitura
hauei: bai zerga aldetik jasoko duten tratamenduagatik eta bai betetzen zailak diren arau zurrun
ugari jarraitu beharko dituztelako (langile xumez osatutako kooperatibak izanik ez zuten
kontabilitate ezagutzarik).
Merkataritza Kodea eta Elkarteen Legea, biak ala biak, ez dira eredu onak kooperatibentzat.
Beti mugitu izan dira bi erpinen erdian, irabazi asmodun enpresak eta izaera hori ez duten
elkarteen artean. Horrek noraeza eragin du kooperatibek izan beharreko lege tratamenduaren
gainean. Kooperatiba da batetik, euren beharrak asetzeko biltzen diren pertsonen elkartzea, eta
165 LONDOÑO, C. El Movimiento cooperativo y el Estado. Argentina, Intercoop, 1978.
252