62377

I. ATALA: 5. TEORIA JURIDIKO KRITIKO LATINOAMERIKARRA
Aniztasun juridiko latinoamerikarraren oinarrizko baldintzak dakar berarekin: espazio irekiak,
deszentralizatuak, parte-hartzaileak eta demokratikoak eraikitzea eta karentzia eta beharretatik
eskubide ‘berri’ak positibizatzea. Eguneroko interes indibidual eta kolektibo guztien sintesi bat
da. Tradizionalki elitista, kontserbadorea, eta basatia izan den demokrazia liberal eta burgesak
proiektatutako aniztasunari kontra egitera datorren proposamen bat da. Proposamenak beti
lehenetsiko ditu sektore baztertuen interesak eta erabaki ahalmena duten gutxiengoenak.
Aniztasun juridiko latinoamerikarra borroka, erreibindikazio eta latinoamerikako gizartea
osatzen duten, sektore zapaldu eta baztertuek mundua ikusteko daukaten moduaren fruitua da.
Balore berrien sorgunea izan behar da, bai eta, demokrazia eta justizia bizi eta ulertzeko beste
modu bat ere. Bere baitan hartuko ditu: subjektu kolektibo berrien legitimitatea (mugimendu
sozialak), beharrak asetzeko balio duen sistema baten egikaritza moduan eta parte-hartzailea
izango den espazio publiko baten deszentralizazioa eragingo dituen, elkartasun etikaren
garapen pedagogikoa eta arrazionaltasun emantzipatzailea baten prozesuen kontsolidazio
izango dena.
Estrategien artean honakoak daude:
a) Gizarteari begirako estrategiak:
- Kultura juridikotik jasotako lan metodologiak aldatuz, erakunde demokratigoago,
anitzago eta parte-hartzaileagoen alde borrokatzea.
- Latinoamerikar gizartean dauden errealitate konplexu berriak aurreikusiko dituen
paradigma eta estrategia paraktiko-teoriko malgu eta deszentralizatuagoak garatzea.
- Egiturazko barne eta kanpo arazoen konponbide konbinatua ekarriko duten neurriak
artikulatzea.
- Politika parte-hartzaileagoen aldeko interesa piztuz, praktika sozialetako espazioak
birdefinituz, eta subjektu politiko berriekin aliantza eta estrategiak burutuz (eta sortzear
dauden taldeen esperientziekin) gizarte zibila mobilizatu eta kontzientziatzea.
b) Arlo juridikoan eman beharreko estrategiak:
- Jurisdikzio berezien ezarpena eta aitortza bultzatuko duten teoriak sustatzea (justizia
indigena, bake justizia). (Adb. Boliviako konstituzio berria).
- Deszentralizazio administratibo, legegile eta judiziala neurtuko duten tresnak sortzea.
149