62377

I. ATALA: 4. BRASILGO KOOPERATIBA ERREALITATEA GAUR
Nahiz eta legeak bere gain hartu Kooperatibismoaren printzipioak, horrek ez du esanahi
Brasilgo kooperatibek euren eguneroko praktikan solidaritate ekonomikoa, lanaren balio soziala
eta ekoizpen baliabideen jabetza konpartitua balore gisa onartuta dituztenik. Duten
tamainagatik eta enpresa jardun indartsuak eraginda, baloreak oso modu lausoan betetzen
dituzte. Demokrazia esate baterako, erabakiak batzar orokorrean hartzera eta ekoizpen
emaitzak banatzera mugatzen dute soilik.
Langileen gain eroriko den 1980ko krisi ekonomikoak, forma sozietario hauek lan eta ordainsari
alternatibak biltzera bultzatuko ditu. Une honetan kooperatiba bidez antolatzea erabaki duten
langile taldeek merkatu libre bat bilatuko dute eta azkenean, kooperatiba tertziarizaziorako
tresna bihurtuko da.
Egoera honen konplexutasuna areagotzera etorriko da 8.949/94 Legea, zeinak Consolidaçao
das Leis do Trabalho- CLTren 442 artikuluko paragrafo bakarra gehituko duen 89 . Aipatu
xedapenak kooperatibaren eta bazkideen artean enpleguzko harremanik ez dagoela esaten du.
Autogestio praktikak ez dituzten langile kooperatibetan, neurri honek eragina izango du.
Kooperatiba mota hauek, eskulanaren salmentan eta irabazien banaketan oinarritzen dira:
lanaren terziarizazioan alegia. Eragina du neurriak bestalde, ondasun eta zerbitzuak bertako
bazkideei alokatzea helburu duten ‘egiazko’ kooperatibetan.
Kooperatiba honek legediaren aldetik jasoko duen tratamendua kooperatiba iruzurgileek
jasotzen duten berbera izango da 90 . Erreklamazio hauek helburu izango dute egoeraren
irregulartasuna salatzea eta ondorioz, langileek dituzten lan bermeei ihes egiteko sortutako
kooperatibetan, enplegu harremana dagoela deklaratzea izango da xede edo helburu. Hiru
ezaugarri daudela frogatzen bada, enpleguzko harremanari ezingo zaio ihesik egin.
Iruzur-kooperatiben eta terzierizazioaren artean ematen den loturaren ondorioz Organizaçao
Internacional do Trabalhok- (OIT), aurrez aipatu dugun 193/2002 Gomendioa emango du.
89 ‘ inexistencia de vínculo empregatício entre qualquer tipo de sociedade cooperativa e seus associados’.
90 Langileak dituzten bermeei ihes egiteko helburuz eginiko kooperatiben erabilerak tribunaletan
erreklamazio ugari eragingo ditu. Erreklamazio hauek bazkidearen, kooperatibaren eta zerbitzu jasotzailea
den enpresaren artean enpleguzko harremana deklaratzea dute helburu. Argumentu juridiko hauek dituzte
oinarrian eskaerok: harreman menpeko eta hierarkikoak, langileen eta iruzur-kooperatibaren zerbitzuak
kontratatzen dituen enpresaren artean ematen den mendekotasun ekonomikoa eta zerbitzuen
jarraikortasuna. Egoera hauetan tribunalak zigortu egiten dituzte eskulan bitartekaritza burutzen duten
kooperatibak eta ez dute aintzat hartzen kooperatiba egitura eta honen legezko ondorioak.
113