62377

II. ATALA:
8. OCB EUSKAL INSTITUZIO KOOPERATIBOEN IKUSPEGITIK
Hainbat estatutan legeak etengabeko auditoretza zerbitzua izateko eskakizuna luzatzen die
kooperatibei. Amaitzeko esan gainbegiratze organoen ahalmenei dagokionez santzio
ahalemenak izaten dituztela.
D. Autorizazioa erretiratzea
Autorizazioa emateko eskuduntzarekin batera kentzeko eskuduntza ere izaten du gainbegiratze
organoak. Autorizazio erretiratzearen bidez kooperatibaren desegitea eta likidazioa eraginez.
Autorizazio erretiratzea beraz, kooperatibak lege xedapenak urratzen dituenean erakunde
eskudunak daukan eskuduntza bat da.
Kooperatiben autonomiarekin lotura estuan dago egiturok autoerregulaziorako duten margena.
Latinoamerikar esperientziarekin alderatuz, - estatuak kooperatiben autoerregulazioari ez dio
tokirik laga izan- Europan mugimendu kooperatiboari leku garrantzitsua utzi eta aitortu izan
zaio.
Alemaniakoa dugu adibide esanguratsua. XIX mendetik hasita kooperatiba alemanak
federaziotan antolatzen hasi ziren. Federazioak beste zerbitzu batzuen artean, auditoretza
zerbitzua eskaintzen zuten. 1889tik aurrera auditoretza legez, derrigor, bete beharreko
eskakizuna bilakatu zen. Eta ondoren, kooperatiba guztiak auditoretza federazio batera
afiliatuta egon behar zirela xedatu zen. Obligazio hau ez betetzeak kooperatibaren desegitea
eragin dezake.
Auditoretza federazio hauek Estatuko gobernuak autorizatu behar ditu eta jarduera Estatu
guztira hedatzen dute. Federazioak kooperatibez osatzen dira edo hauen jabetzapeko enpresez
eta urtero kooperatiba afiliatuei buruzko informazioa emateko ardura dute.
Alemaniako legediak ezartzen duen mailara heldu gabe, Italian ere, kooperatiben zaintzak
autokontrol maila altua dauka. Sistema bigarren gerraostean sartu zen indarrean, 1947ko Lei
Basevi-rekin. Konstituzioko 45 artikuluaren arabera, legeak, lankidetzaren izaera eta helburuen
zaintza bermatu beharra zeukan kontrol mekanismo egokien bidez. Oinarri hauekin, legegileak,
estatuaren eta mugimendu kooperatibo nazionalen artean gauzatuko ziren ekintza multzoa
diseinatu zuen, honela, mugimendu kooperatiboaren eraginkortasuna eta diziplina aregotzeko.
Erregimen legalak xedatzen du kooperatibak bi urtean behin ohiko ikuskaritza bat eraman
beharra izango dutela, ordezkaritza, asistentzia eta tutela ardura duten gobernuaren
autorizazioa dute mugimenduko organismoen bidez. Gaur egun lau dira gaitasuna duten nazio
mailako organizazioak eta hauek burutzen duten ikuskaritza adituen esku dago.
270