62377

I. ATALA: 5. TEORIA JURIDIKO KRITIKO LATINOAMERIKARRA
sistema autonomo eta independente batzuk direla defendatzen du. Balio bera aitortzen die:
adierazpide desberdinei eta espazio soziopolitiko berean ematen diren praktika juridikoei,
gatazka edo kontsentsu bidez sortuak, ofizialak direnak edo ez direnak, eta euren izateko
arrazoia, behar existentzial, material eta kulturaletan dutenak.
Badira, metropoliaren arau legalen inposizioari uko egiten dioten autoreak eta Zuzenbide
Indigenaren kontserbazioa edo zaintza aldarrikatzen dutenak (Boaventura de Sousa Santos);
legedi ofizialaren efikaziarik eza eta behartsu gehiago dagoen mundu bateko injustizia soziala
salatzen dutenak (Jacques Vanderlinden) edo manifestazio ez estatalak indartzen edo
laguntzen dituen legitimitate politikoaren krisia defendatzen dutenak (Joaquím Falcao).
Aniztasun juridikoa proiektu kontserbadore moduan ere hartu daiteke: kapitalismo global,
neoliberal eta desaraugile baten manifestazio juridiko moduan. Latinoamerikan eta Mexikon
gertatzen ari den fenomeno multzoa: deszentralizazio administratiboa, merkatu integrazioa,
globalizazioa eta kapitalaren pilaketa malgua, bloke ekonomikoen sortzea, pribatizazio politikak,
zerbitzuetatik bideraturiko informazioa, erregulazio sozial malgua eta nazioz- gaindikoa.
Aniztasun juridiko faltsua estaltzen da nazioz- gaindiko praktika legalak defendatuz; justizia
administrazioaren deszentralizazioa eginez; eskubide sozialak ez arautuz; zuzenbidearen
malgutasuna defendatuz, negoziazio mahaietan eraiki den zuzenbidearen defentsa eginez, eta
akordio edo hitzarmen komertzialen bidez egina izan den zuzenbidea defendatuz. Beste ‘ lex
mercathoria’ bat eraikiz.
Aniztasun juridiko faltsuak, kapitalismo zentral aurreratuko herrialdeek ‘neokolonialismo’
neoliberala burutu dezaten baliagarri da. Posmodernidadearen proiektuetara lotuta dago eta
beste ezaugarri batzuen artean, hizkuntza aniztasunak ezaugarritzen du. ‘Erdialdean’ (herrialde
aberatsetan) gertatzen ari den kapital pilaketa bortitza estaltzeko beste estrategia bat gehiago
da, eta honela behin betikoz ‘kanpoaldea’ (garapen bidean dauden herrialdeak) baztertzea
lortuz.
5.4. BORROKA SOZIALETATIK BERRERAIKITZEA
Berreraikitze proiektua sektore popularrekin erlazionatzen da, borroka sozialen fruitua da, eta
alternatibitatearen adierazpide izan nahi du. Diziplinartekotasunean oinarritutako proposamena
da eta paradigma moduan begitantzen du, parte-hartzailea izango den aniztasun juridiko
komunitarioa. Paradigma hau gai izango da, sortzera doazen arautegi extra eta azpi- estatalak,
(instituzionalak izan edo ez) legitimatu eta errekonozitzeko. Arautegi hauek bide desberdinetatik
eratorriak izan daitezke: gatazka eta borroka sozialetatik, kontraesanetatik eta indar
korrelazioetatik, giza erreibindikazio eta beharrizanetatik.
148