62377

II. ATALA:
8. OCB EUSKAL INSTITUZIO KOOPERATIBOEN IKUSPEGITIK
Bertan azaltzen da, lehen aldiz, kooperatibek Estatuarekiko mantendu beharreko
independentzia eta autonomiaren gaia. Aurrez, doktrinak gaia mahai gainean jarrita izan arren,
orain adierazpena kategorikoa da printzipio moduan formulatuta.
Laurogehitamarreko hamarkadan, estatuak jarduera ekonomikotik erretiratzeko joera hartuko
dute. Joera honen ondorio, pribatizazio eta desregularizazio prozesuak emango dira eta honek
ordura arteko panorama guztiz aldatzea ekarriko du. Mundu mailako fenomenoa izango da hau
eta Berlingo harresiaren erorketarekin mundu mailan gertatuko diren aldaketen baitan kokatzen
da. Latinoamerikar herrialdetan prozesua sakontasun eta azkartasun handiz eman zen.
Estatuak albo batera laga zuen sustapen politika tradizionala eta kooperatibek era oso
bortitzean galdu zituzten babes eta neurri pizgarriak, batez ere, frankizia fiskalak. Aurrera
eraman ziren pribatizazio prozesutan kanpo kapitala zuten egitura sozietarioak lehenetsi ziren
eta irabazi asmodun egiturekin alderatuz, kooperatibak desabantailan egotera pasa ziren.
Azken hauek kapitalismo globalean desideratum bat izatera pasako dira.
Hala ere, aldaketa honek, ez du ekarriko automatikoki kooperatiben gainbegiratze politikan
zuzenketak ematea. Kasu askotan, kooperatibak tratamendu berezia zuteneko garaiko kontrol
bera eramaten jarraituko dute Estatuek. Ondorioz, kooperatibak sustapen abantailak galduko
dituzten arren, estatu kontrolaren zama izaten jarraituko dute.
Estatuak kooperatibekin izan beharreko harremanaren inguruan, nazioarteko egituretan ere
emango da jarrera aldaketa bat. Aldaketa honen oinarria, 2001ean Nazio Batuen Erakundeko
Batzarrakeko adierazpenean aurkitzen da 184 . Adierazpenean ez da esaten zein den gobernuek
kooperatibekin burutu beharreko sustapen eta promozio politika. Baina esaten duena da
gobernuen zeregina dela kooperatibak, bestelako enpresekin berdintasunean lehiatzeko
ingurumaria sortzea. Lehiaketa berdintasun mailan gertatu dadin, kooperatibak euren
potentzialitatea garatzeko aukera izan behar dute eta honekin batera, euren kideen interes
indibidualak eta sozietatearenak asetzeko aukera eskainiaz. Bestalde azpimarratzen da politika
estatalak kontutan izan behar dituztela kooperatiben ezaugarri bereziak; ezaugarriok, elkarte
eta kooperatiba ez diren egituretatik desberdinak baitira.
184 2001. NBE. Pautas para la creación de un contexto adecuado para el desarrollo de las cooperativas
266