62377

I. ATALA: 5. TEORIA JURIDIKO KRITIKO LATINOAMERIKARRA
zuzenbide erromatarrean bilatzen dira kontzeptu juridikoen iraunkortasuna oinarritzeko baliagarri
diren euskarriak.
Jabetzarako eskubide kontzeptua, balio ekonomikoa daukan elementu orori aplika dakioke.
Oinarrizko eraldaketa bat ematen da: zuzenbideak erabakitzen du pertsona eta objektu klasifikazioa.
Sailkapen hau, termino juridikotan egia izango den arren, ez da egia objektiboa izango. Sistema
berriaren egonkortasuna eta garapena hobetzen laguntzen duten neurrian ekoizpen intelektualak
balio ekonomikoa eskuratu dute gizartean. Lehen bizigabeak eta garrantzirik gabeak zirenak, orain
jabetza objektu dira. Jabetza objektu berria azaltzen den neurrian, titular kontzeptu berria sortzen da.
b) Zuzenbidearen europeizazioa eta lapurreta epistemikoa
Krisi epistemologikoak zientziaren dekadentzia suposatuko du, azken honek, klase zehatz
baten interesen zerbitzura jarri ditu bere helburuak. Zientziak ez du ezagutza ekarpen berririk
egiten eta (ezarritako) gizarte batek, indarrean dituen egoerei iraunkortasuna ematea du
helburu. Egiaren gaineko irizpideak munduaren ikuspegi orokorra falta dute. Ikuspegi honek ez
ditu kontutan hartzen begi bistan ez dauden ondorioak, eta azalduak izan diren fenomenoekin
harremana dutenak.
Zientzia modernoari, bai helburutan eta bai emaitzetan ere, objetibotasuna falta zaio. Zientzia
modernoa zientziaren merkataritza kontzepzioa da. Paradigma modernoaren krisia,
ezagutzaren planoan eta plano sozialean ematen ari da. Gizartean bizi diren egoerak lege
maila har dezaten sortua izan da zientzia (baldintzok, menperatzaileen helburuak bete daitezen
errealitatea manipulatzeko helburua dute).
Gauzen gaineko ezagutza izan da mundua eta bizitza kolonizatzeko tresna. Modernidadeak,
munduaren gaineko ulerkera, denboraren interpretazio linealean oinarrituko du 119 . Teoria kritika
postmodernoarentzako, errealitatea konplexua da eta ezin da errealitatearen deskribapen duala
egin. Esperientzia historikora jotzeak berreskuratzen lagundu dezake 120 .
119 Juan Carlos MONEDERO B. De Sousa Santosi eginiko interpretazioa. El milenio huérfano.
Madrid. Trotta. 2005.
120 ‘ los fragmentos de aquellas formas altarnativas de la modernidad que anidaron en el ayer pero no
llegaron a alzar el vuelo... La ciencia y el derecho estatal son responsables de la destrucción de las
144