62377

II. ATALA:
8. OCB EUSKAL INSTITUZIO KOOPERATIBOEN IKUSPEGITIK
- Lankidetzan azpimarratzekoa da giza faktoreak daukan garrantzia kapital faktorearen
gainean; azken hau ekoizpen bitarteko soila izatera mugatuz. Esanahi da baita,
ekoiztutakoaren banaketa parekatua; kontsumo neurtua eta ez aberastasuna pilatzeko
mekanismo izatea, hau da irabazi edo onuren ekiditea.
Aipatu ditugun elementuez gain garbi geratzen da herrialde batean sistema kooperatiboaren
ezarpenean, errotzean eta garapenean Estatuaren egitura eta gobernu estiloak pisu handia
daukala 175 . Garapena desberdina da herrialdea demokratiko ala totalitario batean edo gobernu
egonkorra edo desegonkorra daukan herrialde batean. Eta eragina dauka baita herrialdearen
garapen mailak. Hain zuzen ere, arrazoi hauegatik mugimendu kooperatiboak ere desberdin
jokatu behar ditu bere kartak, Estatu edo gobernu bakoitzaren arabera 176 .
Estatua eta gobernua egitura demokratikoa eta orientazio ekonomiko liberalekoak badira,
kooperatibistak lehiakide kapitalistekin gatazkan jardun beharko dute, bai esparru publikoan
zein pribatuan. Iberoamerikar kasuan egitura demokratikoa eta orientazio ekonomiko liberala
duten estatu eta gobernuez gain, forma sozialista duten esku-hartzeak ere eman izan dira.
Gobernu estilo desberdinak izateak eragozten du kooperatibismoak segurtasunez ipar
baterantz barne eta kanpo garapen bat izatea.
Nahiz eta estatu eta gobernu iberoamerikarrek aniztasun handia erakusten duten, hainbat
irizpide orokor kontutan izatea komeni da – nahiz eta historikoa izan- Estatuak
kooperatibismoaren gainean eta honek estatuarekiko izan behar duen jarrera definitzerako
orduan. Laneko Nazioarteko Erakundeak (OIT) estatuak kooperatibismoarekiko izandako
jarrerak hiru norabidetan definitu zituen. Hona hirurak:
- Estilo liberala. Estatu hauek kontsideratzen dute sistema kooperatiboa era librean garatu
daitekeela, gainerako instituzio ekonomikoen parean. Hau litzake gaur gurean daukagun
sistema. Estatuak babes orekatua ematen du eta mugimendu kooperatiboa bera da ari dena
175 ‘El movimiento Cooperativo y el Estado’, Carlos Mario Londoño. Intercoop. Editora. 1976. Buenos
Aires.
176 Iberoamerikan ezin da mugimendu kooperatiboari buruz hitz egin baina beste termino egokirik ezean
hau erabili dugu.
258