62377

I. ATALA: 4. BRASILGO KOOPERATIBA ERREALITATEA GAUR
Ezin da nahastu edukia eta forma. Kooperatiba formaren azpian ezkutatu izan dira Brasilen
egiazko firma kapitalistak. Honen aurreko galdera da: nola da posible kooperatibismo ez-kritiko
batek horrenbesteko eragina izatea indarrean dagoen legedi kooperatiboan?
Ezin da ahaztu kooperatibismoaren izateko arrazoia zein izan den, nahiz eta orain
kooperatibismoa kapitalaren logikak barneratua izan. Kooperatibismo brasildarraren logika, -
latinoamerika guztian zehar antzekoa dena- izan da hori. Nazioarte mailan ACI-k defendatu
duena eta Brasilen OCB-ren eskutik babesa jaso izan duena.
Lei do Cooperativismo 5.764/71 errealitatea eta teoriaren artean dagoen aldea ipintzen du
agerian. Hau da zuzenbideak dioenaren eta legitimoa den kooperatibismoaren artean; brasildar
behartsu askok jarraitzen duten eredua. Legedi honek elementu ezkor ugari dituela
defedantzen du autoreak.
Hauen esanetan legedi kooperatibista brasildarrak duen akatsik handienetakoa da unitate
kolektibotan soldatapeko lana egotea onartzen duela. Daniele Pontesen esanetan, legedi
brasildarrak funtzio du honako ekimenok legitimatzea: a) kapitalaren menpe dauden
kooperatibak eta b) lan prekarizatuaren menpe dauden kooperatibak.
Pontesen esanetan kapitalaren menpeko kooperatibak dira kapital enpresa tradizionalen
parekoak. Kooperatiba hauetako lan harremanak harreman kapitalisten berdinak dira. Lan
prekarizatuaren menpe dauden kooperatibetan berriz, langile autoantolatuak (ekoizpen
bitartekaritza gabe geratu direnak) euren lan indarra saltzen dute bitartekaritza kooperatiben
bidez. Lan kooperatibak lan prekarizaziorako tresna bilakatu dira.
Aipatutako bi kooperatiba motetan logika kapitalistaren isla dira, eta kooperatibismo popularra
kontrara, lan bizia defendatzeak ezaugarritzen du. Legegile brasildarrak ez ditu bereizten
kooperatibismo popularra (baztertuena) eta kooperatibismo hegemonikoa (aberatsen, ekoizpen
bitartekoen jabeak). Eta honen ondorio izan da OCB-ren tutelapeko ekimenen legalizazioa
kooperatiba moduan: UNIMED, agronegozioan diharduten kooperatibak eta eskulan
bitartekaritza kooperatibak.
Indarrean dagoen legea beraz, kooperatiba tradizioanalen beharretara egina da. Legeak eta sistema
kooperatiboak ahalbidetu du kooperatibaren erabilera okerra egitea eta ondorioz, izaeraz eta
jardunez egiazko kooperatiba ez zirenei kooperatibaren trataera eskaintzea.
137