62377

I. ATALA: 4. BRASILGO KOOPERATIBA ERREALITATEA GAUR
Autorearen ustez, ezin dira nahastu edukia eta eduki-ontzia. Bere esanetan, kooperatiba izatea
ezin da mugatu lege baldintza formalak betetzera soilik; jantzi juridikoaren azpian, gerta daiteke
identitate kooperatibo egiazkorik ez egotea. Kooperatibismo latinoamerikarrak duen jatorri
elitista oinarri hartuta, legediak kooperatibismo kontserbadorea legitimatzen du eta hain zuzen
ere, jatorri horregatik, izaera eraldatzailea daukan kooperatibismoa baztertu egiten du.
Autorearen esanetan bi kooperatibismo mota daude: ‘aberatsen kooperatibismoa’ eta
‘behartsuen kooperatibismoa’, eta Brasilgo Estatuak ezarria duen legediak lehenengoen
beharrei erantzuten die. Bada beraz, haustura ideologiko bat esplizitatzea komeni dena.
Teorian ez litzake bi kooperatibismoen artean bereizketarik egin beharko, hau da, ‘egiazko
kooperatibismo’ eta ‘kooperatibismo faltsu’ baten artean. Honako elementu hauetan ezarri
genezake indarra: a) mugimendu kooperatiboaren barnean dagoen gatazka politikoa; b)
kooperatiba kontzeptuaren gaineko disputa; eta bigarren honen harira dator kooperatibismo
hegemonikoaren (konbentzionala) eta kooperatibismo popularraren (autogestionarioa) arteko
gatazka, lehena faltsua eta bigarrena egiazkoa.
Autoreak 5.764/71 1971ako abenduaren 16ko kooperatiba legea kritikatzen du, bere ustez ez
duelako jakin kooperatibismoaren printzipio eta baloreak zaintzen eta babesten eta guzti hau,
besteak beste, kooperatiben barnean soldatapeko lana onartu duelako.
Ekimen autogestionatua den heinean, kooperatibak plataforma izan behar du eraldaketa
erradikal bat bideratzeko. Honegatik langile klasearen mugimendu politikoak erantzun beharra
dauka sistema kapitalistaren aurrean; ez demokratizatu kapitalismoa baizik eta bere oinarriak
irauli. Zentzu horretan kooperatibismoari buruz berba egitea, biktimek bultzatutako eraldaketa
prozesu bati buruz hitz egitea da.
Kooperatibismoa da lan merkatutik kanpo geratu den baztertuak, lan antolaketa kolektiboen
bidez ekoizpen eta aberastasuna banatzeko sortzen duen antolamendua. Esplotaziori aurre
egiteko, kooperatibismoa autogestioan oinarritzen da: gestio demokratikoa, langileek lan
prozesuaren gestioa eramatea eta lan ekarpenaren araberako irabazien banaketa. Autogestioa
errespetatzen ez duten ekimen ekonomikoak ezingo dira materialki kooperatiba kontsideratu,
nahiz eta formalki legearen babesa izan.
(...) por conta das origens elitistas do cooperativismo latino-americano, a legislaçao nessas condicioes
nao apenas legitima um tipo conservador de cooperativismo, mas também, automaticamente, exclui
experiencias cooperativas contestatórias e por isso mesmo marginais. A letra da lei cooperativista
deconhece a prática cooperativista dos iletrados.
136