62377

II. ATALA:
6. 4/93 LEGEAREN ETA 5.764/71 LEGEAREN ARTEKO ALDERAKETA
lana ordezkatu izan dute. Honela, lortzen zuten ohiko bidea erabiliz ordaindu beharreko
hainbat kostu ekiditea eta beraz, lan indarra merkeagotzea. Hamar urteko aldea dagoela dio
Brasilgo eta Espainiako esperientzia juridiko eta jurisprudentzialaren artean. Orain ari da
Brasilen lan elkartuko kooperatiben lege markoa lantzen. Jurisprudentziak, orain arte bermatu
izan duena, kooperatibak lan harremanen prekarizaziorako ez erabiltzea izan da.
OCB-ko aholkulariak, garbi du, orain, praktikan, enplegatuak barik lan eskubiderik gabeko
kooperatibistak erabiltzeko arrazoi nagusia zein den. Espainian lan bazkidearen kostua zein
den finkatuta dago baina ez da horrela gertatzen Brasilgo kasuan. Kostuaz gain lan bazkideak
hainbat eskubide bermatuta dituzte Espainian, (deskantsua, oporrak, ..) ez ordea Brasilen.
Egoera hau enpresariaren ikuspegitik hobea da; errentagarri ateratzen zaiolako langilearen
kostua. Esandakoa kontutan izanik enpresa batean enplegatuaren ordez bazkidea sartzen
baldin bada ez dauka lizentzia, errezeta, jai egunak … burutu beharrik eta erantzukizun hauek
bete beharrik ez izatea aringarri bat da. Behin hau esanda, Guilhermek uste du, beharrezkoa
dela lege bat ematea autogestioa eta lanaren duintasunaren artean oreka bat bermatzeko
balioko duena. Beharrezkoa da, bere ustez, lanak kostu bat izatea eta honela bermatzea lan
autogestionatuaren kostua heterogestionatuaren parekoa izango dela. Oreka baldin badago,
langileak aukeratuko du zein lan harreman nahi duen; orekarik ez baldin badago berriz,
kapitalista izango da lan harreman merkeena inposatuko diona beharginari. Eta enpresaria
bihurtuko da kooperatibako bezero.
Guilhermek egoera honen adibide bat jarri digu ondoren. Nike enpresak pilotak eta jantziak
ekoizten ditu Brasilen (edo hirugarren munduan). Lan elkartuak gutxieneko kostu bat ez baldin
badauka, enpresariak ordainduko dio kooperatibari oso prezio baxua. Berak uste duena, baina,
merke ordainduko dio. Egoera honetan zer egiten du kooperatibak? Kontratua onartu ala
bazkidea lanik gabe utzi? Ba normalena adostea izango da. Berez, hau ez da kooperatibek
duten auzia, baizik eta lan erregimeneko kontu bat; beharrezkoa da egoera hau arautuko duen
lege bat izatea. Interes orokorreko kontu bat den neurrian eta lanari zor zaion errespetuagatik
egin behar da. Faltan botatzen du Espainiako kultura kooperatiboa gai honen inguruan. Bere
esanetan kultura kooperatibo handia dagoen lurraldetan, lan araudia nahiko malgua izaten da
eta kultura gutxiago dagoen lurraldetan berriz, legedia zorrotzagoa izaten da eta lan
heterogestionatuarekin antz handiago duena. Brasilen idealena litzake oreka bilatzea:
autogestioa, kultura kooperatiboa eta arauen zurruntasunaren artean (lanaren prekarizazioa
eman ez dadin beharrezko eta gutxienekoak diren eskubide indibidualen xedapenak). Badaude
norberarenak diren giza eskubideak, ezin besterendu daitezkeenak eta ezin direnak Batzar
Orokorraren esku laga. Beharrezkoa da beraz, eztabaida ezinak diren gutxieneko kostuak
ezartzea.
200