62377

I. ATALA: 2. EUSKAL KOOPERATIBISMOA
Ez da irabazpidezko sozietate bat. Hirugarrenengandik irabaziak lortzea ondoren bazkideen
artean banatzeko ez du helburu. Honek ez du esanahi, ondare edo izaera ekonomikoko
helbururik ez duenik edo ezta lortzen diren emaitza ekonomikoak ere baxuagoak izan behar
direnik. Jarrera hau bat dator Merkataritza Kodeak dioenarekin ‘ ez da irabazi asmoa
mugimendu kooperatiboa bultzatu duena’, eta irabazi asmo kontzeptua azaltzen du eta berau
beharrezkoa da kooperatiba izaera mugatzeko.
Sozietate ireki bat da eta bere objektu sozialarekin bat datorren eragiketak hirugarrenekin
egiteko aukera daukana. Kooperatibaren justifikazio edo izate arrazoia ez da ‘irabazi asmoa ‘
baizik eta ‘kausa kooperatiboa ‘ ‘kooperatibaren helburu ekonomiko- soziala da ordenamendu
juridikora kokatzen duena ’ , eta honek eragozten du irabazi asmoa zentzu itxian izatea
kooperatibak. Hala ere, operazioak egiteko aukera legoke beti ere, irabaziak zuzenean
bazkideen artean banatzekoak ez badira. Kooperatiba zerbitzuaren gestioa ekonomizatzeak
izan behar du helburu. Kooperatiba kapital enpresatik bereizten duena ez da irabazirik ez izatea
baizik eta irabazi hauen banaketa.
Sozietate partehartzailea da eta konstituzioak ezarritako ekonomia sozialeko merkatuan paper
inportantea jokatzea otutzen zaio. Demokrazia ekonomikoko eta elkartasun sozialeko eredua
emango duen printzipio sozio- juridikoak ezarriko dituen egitura.
8.- Merkataritza Sozietateen moduan jokatzen dute kooperatibak. Kooperatibetara hedatu da
Sozietate Anonimoei ezargarri zaien merkataritza kontzepzioa eta erantzukizun mugatua.
Espainiar araudiak hasierako zalantza eta guzti kooperatibak enpresariaren estatutuaren
menpe jarri ditu. Laburtuz, 1993ko Euskal legeak kooperatibak gainerako enpresen parean
jartzeko saiakera egiten du, honela kooperatiba irizpideen arabera jarduera ekonomikoa
burutzeko aukera izan dezaten.
Atal honekin amaitzeko esan behar da, Brasilen eta Latinoamerikan orokorrean trantsizio
fasean daudela kooperatiben izaeraren garapenean. Hemen egin den ibilbide bera egiten ari
dira han ere. Egitura politiko izatetik eta elkarte funtzio betetzetik enpresa izaera hartzera eta
merkatuan lehiatzeko beharrezko diren tresnak garatzera pasatzen ari dira. Hori litzake
iraganbide naturala. Hemen egin dugun errepasoa baliagarri da han ematen ari den aldaketa
ulertzeko.
Gurean legedi kooperatiboak izan duen bilakaeratik ikus daiteke helburua izan dela tresnak eta
baliabideak eskaintzea kooperatibei merkatuan lehiatzeko. Balore eta printzipioekin leial izan
arren nolabaiteko garapen bat eman da malgutasuna bilatze bidean.
60