Scriptie co-creatie 2.0 jeurissen%26vriesde sll8

de loop van het proces niet meer kunnen vinden in het project omdat er in hun ogen afgeweken wordt van
de oorspronkelijke probleemdefiniëring. Tops (1999) wijst op het belang van gemeenschappelijke
beeldvorming en dat partijen in het uiteindelijke resultaat iets van hun gading moet kunnen terugvinden.
Een gezamenlijke beleidspraktijk
Een derde component van coproductie is de ontwikkeling van een gezamenlijke beleidspraktijk. Er wordt in
dit onderdeel van het proces door betrokken actoren gehandeld: zij zetten gezamenlijk initiatieven of
ontwikkelingen in gang (Tops, 1999), actief zowel als passief. Passief handelen, kan zich manifesteren
wanneer een actor geen gebruik maakt van hindermacht. Dit komt erop neer dat een partij het beleid niet
dwarsboomt (ook niet in een later stadium). Actoren kunnen in staat zijn om een proces te blokkeren wanneer
zij in het bezit zijn van een belangrijke en onvervangbare machtsbron (Klijn & Koppenjan, 2004: 47). Om te
voorkomen dat processen een vrijblijvend karakter hebben is het zaak om het proces in de vorm van een
gezamenlijke beleidspraktijk te institutionaliseren. De gemeenschappelijke beeldvorming wordt dan als het
ware geconcretiseerd. Zo kunnen overheidsinstanties een belangrijke rol vervullen bij het faciliteren en
inrichten van een gezamenlijke beleidspraktijk door het inrichten van besluitvormingsarrangementen- en
trajecten.
Wederzijds voordeel behalen
Coproductie is een open proces waardoor deze randvoorwaarden veel meer aanwezig zijn dan bij een
gesloten proces, dat veel meer gekenmerkt worden door zero-sum situaties waarbij het voordeel van de
ene partij ten koste gaat van het voordeel van de andere partij (Bekkers, 1996). Zeker in situaties waarin er
sprake is van een Nimby situatie (Not in my backyard). De gedupeerde burgers (bijv. als er een opvangtehuis
voor drugsverslaafden in hun buurt komt), zullen de uiteindelijke vestiging altijd als een verlies zien (Bekkers
2007:221). De Bruijn en Ten Heuvelhof (2004:65) spreken niet over een zero-sum situatie maar over een
win-lose situatie en de ‘verliezers’ zullen hun verlies proberen te voorkomen.
Er zijn een aantal strategieën te benoemen om zero-sum situaties om te buigen naar wederzijds voordeel:
‘win-win’ situaties. Om wederzijdse afhankelijkheid te herkennen moeten actoren open staan voor elkaars
belangen zonder daarbij het eigenbelang uit het oog te verliezen. Dat kan door de belangen en doelen van
partijen met elkaar te combineren (doelvervlechting), door package deals te sluiten zodat er op een punt
wellicht verlies geleden wordt, maar dat dit op een ander vlak gecompenseerd wordt (compensatie), door
de problematiek vanuit een ander denkkader te bekijken zodat er een nieuwe dynamiek ontstaat (re-framing)
of door toeval (Bekkers 2007).
3.5.2 Factoren van coproductie
Zojuist hebben we de belangrijkste componenten van coproductie benoemd. Maar wat maakt coproductie
al dan niet succesvol? We benoemen een aantal factoren:
Open Klimaat
11
Eerder zagen we dat vertrouwen een belangrijke voorwaarde is om de wederzijdse afhankelijkheden tussen
partijen te zien en te onderkennen. Het is verstandig dat overheidsorganisaties bereid zijn te investeren in
een open klimaat waardoor partijen zich betrokken voelen. Maatschappelijke partijen en actoren moeten als
volwaardige gesprekspartner erkend worden om het draagvlak voor het beleid te vergroten (Tops, 1999).
Openheid duidt ook op de mate waarin relevante waarden in de samenleving op adequate wijze zijn
gepresenteerd in besluitvorming (Teisman1997: 21).
3 Co-creatie en sociale media 53