Scriptie co-creatie 2.0 jeurissen%26vriesde sll8

Dit vertrouwen kan bereikt worden door het scheppen van een open klimaat van informatie-uitwisseling. In
het netwerk van coproductie heeft geen van de actoren de ultieme macht in handen: besluitvorming wordt
gekenmerkt door een zekere relativering van hiërarchie (Tops, 1999). Er mag dus geen sprake zijn van een
partij die zijn wil volledig aan anderen kan opleggen. Partijen zijn in de onderhandeling gelijkwaardig aan
elkaar ondanks de aanwezigheid van een projectleider of procesregisseur. Hoewel geen van de actoren bij
voorbaat een doorslaggevende rol heeft in het proces, kan er wel sprake zijn van verschillen in invloed en
macht (formele machtspositie).
Gelijkwaardige machtsverhoudingen
Om betrokkenheid bij het beleid te verkrijgen en te behouden is het noodzakelijk dat discussies en
onderhandelingen plaats vinden op basis van gelijkwaardigheid. Een gelijke machtsverhouding tussen
actoren kan bijdragen aan het behouden van commitment tijdens het proces. Gelijkwaardigheid moet niet
alleen doorklinken in de gemeenschappelijke beeldvorming en de totstandkoming van de gezamenlijke
beleidspraktijk, maar ook in uitvoeringsprocessen om actoren te binden aan het realiseren van doelstellingen.
(Tops 1999).
De kwaliteit van de onderlinge verhoudingen
Vertrouwen is vaak een voorwaarde voor het vermogen van partijen om de wederzijdse afhankelijkheden die
hen verbinden te zien en te onderkennen. Partijen moeten namelijk in staat zijn om te erkennen dat ze elkaar
nodig hebben en in staat zijn om vanuit de inhoud een bepaald vraagstuk te definiëren waar iedereen zich
in herkent. (Bekkers 2007, Tops 1999). Indien er op voorhand al ingegraven posities of denkkaders ontstaan
als gevolg van percepties die men ten opzichte van elkaar hanteert, kunnen er impasses in de besluitvorming
ontstaan. Vaak leidt dit tot ‘wij- zij’- gedrag. Op zich hoeft dat niet verkeerd te zijn. Meestal is daar een
geschiedenis aan vooraf gegaan, maar het ‘wij-zij’ denken kan ook de zaak verharden en leiden tot een
loopgravenoorlog. Het is dan ook van belang dat de procesmanager deze percepties vroegtijdig herkent en
tracht deze te ‘ontdooien’ zodat dit het proces niet in gevaar brengt (Bekkers 2007:217).
Selectie van stakeholders
14
12
13
De selectie van stakeholders is een belangrijk onderdeel bij het vormen van het netwerk. Bekkers
onderscheidt hierbij vier selectiecriteria (Bekkers, 1996). Ten eerste de representativiteit van de in het geding
zijnde belangen. Ten tweede de gezaghebbendheid: achterbannen moeten overtuigd worden en partijen
moeten daarom in staat zijn steun te mobiliseren. Als derde criteria wordt de diversiteit van belangen
genoemd. Vertegenwoordiging van alle kritische belangen is van belang met speciale aandacht voor de
relatief ‘zwakke belangen’. Het vierde en laatste criteria is de toonaangevendheid van een actor. De arena
van actoren kan in de loop van het proces van samenstelling veranderen. Bekkers (1996) wijst erop dat
coproductie gedeeltelijk een open proces moet zijn omdat in een gesloten proces de kans bestaat dat
partijen zich te veel afsluiten van de buitenwereld. Toch levert een te open proces ook gevaar op voor het
bereiken van consensus als gevolg van een opeenstapeling van belangen.
54 Co-creatie 2.0