Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

omdat professionals dit ‘met drang en dwang’ aanbieden van zorg en hulpverlening vaak niet
nodig achten. Toch zien wij de toekomst van straatwijs als hoopvol, omdat het - ook volgens
bewoners - aannemelijk is dat zorg en hulpverlening op langere termijn wel degelijk een
afname van overlast en criminaliteit tot gevolg hebben - mits daar ruchtbaarheid aan wordt
gegeven (zie paragraaf 4.5.2). Dat deze zorg en hulpverlening zal worden geboden, vinden
we aannemelijk op basis van de conclusie dat er bij straatwijs is voldaan aan de twee
noodzakelijke voorwaarden voor het uitoefenen van formele sociale controle – ongeacht of
hiermee wordt gedreigd of dat het werkelijk wordt uitgeoefend.
De eerste noodzakelijke voorwaarde is dat de professionals moeten onderkennen dat waar
bewoners geen of slechts ineffectieve sociale controle uitoefenen, zij het als hun publieke
taak moeten beschouwen om zelf extra formele sociale controle uit te oefenen. Aan deze
voorwaarde is voldaan: de professionals maken een reële inschatting wat zij kunnen
verwachten van de bewoners in deze straat. Net zoals de bewoners zelf verwachten zij dat
degenen die overlastgevend en crimineel gedrag vertonen, niet op eigen kracht in staat zijn
om de ‘persoonlijke problemen’ op te lossen die spelen ‘achter de voordeur’. Met andere
woorden, de bewoners en professionals zijn het erover eens dat lokale instellingen in deze
straat aan zet zijn om ‘met drang en dwang’ zorg en hulpverlening aan te bieden. Pas
wanneer het leven van de ‘probleemgevallen’ naar een rustiger vaarwater is geleid, kan van
andere bewoners weer verwacht worden dat zij zich teweer te stellen tegen overlastgevend en
crimineel gedrag.
De tweede noodzakelijke voorwaarde is dat de professionals die formele sociale controle
uitoefenen een goed vertrouwen hebben in elkaar. Ook aan deze voorwaarde is voldaan 35 . Zo
verwacht de projectleider van opdrachtgever SVA dat het case management van
opdrachtnemer Stichting Rijnstad de juiste methode is om ‘binnen te komen’ en om
vervolgens daar de benodigde instellingen in de juiste volgorde ‘naar binnen te laten’. Het
gemak waarmee de case-manager vervolgens ‘binnenkomt’, verbaast aanvankelijk alle bij
straatwijs betrokken professionals. Zij zien het niettemin als een bewijs dat straatwijs een
zinvolle en praktische onderneming is. Dit bevestigt hun goede vertrouwen. Dit goede
vertrouwen blijkt ook in een interview met de projectleider van SVA. Zij geeft de case
manager ‘carte blanche’; zij vertrouwt op zijn inschattingsvermogen en coördinatie. De case
manager op zijn beurt heeft een goed vertrouwen in de verschillende zorg instellingen die hij
bij een casus kan betrekken. Nadat straatwijs is gestart, delen SVA en Stichting Rijnstad de
verwachting dat er op een effectieve wijze ‘drang- en dwang’ zal worden uitgevoerd. Dit
betekent dat er tussen hen sprake is van een goed vertrouwen in de professionals van andere
instellingen met wie zij samen deel uitmaken van twee overleggen (de ‘kerngroep’ en de
‘handhavingstafel’) waarin wordt besproken welke drang en dwangmiddelen door welke
instelling kunnen worden ingezet.
4.4.4 Overlasttafel
Wij geven de evaluatie van de overlasttafel vorm door ons te richten op twee concrete
problemen van veiligheid die de Geitenkampse overlasttafel poogt te verminderen. Ten eerste
richten we ons op overlastgevende of ‘criminaliserende’ jongeren. Hun gedrag is de directe
aanleiding voor de oprichting van de overlasttafel in Geitenkamp eind 2008. De voor deze
wijk ‘normale’ problemen omtrent jongeren zijn in het voorafgaande halfjaar erger geworden.
35 Aanvankelijk getuigt het initiëren van Straatwijs door woningcorporatie SVA van een gezond wantrouwen in het lokale
veiligheidsbeleid en in de gemeente Arnhem die hierover de regie voert. SVA onderkent dat de gemeente Arnhem
weliswaar de regie over het lokale veiligheidsbeleid heeft, maar heeft in het recente verleden ervaren dat projecten en
interventies in haar ‘eigen straten’ niet lang genoeg, niet snel genoeg, te vrijblijvend en inefficiënt worden uitgevoerd.
Duurzame buurtveiligheid | 97