Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

Bewoners weten over het algemeen welke voorvallen ze het beste (met de meeste kans op
effectieve formele sociale controle) bij wie – wijkagent, hoofdbureau of landelijk
alarmnummer – kunnen melden. Degenen die een andere inschatting maken van wat de
wijkagenten kunnen doen, komen vaak van een koude kermis thuis. Degenen die verwachten
dat de wijkagent snel ter plaatse kan zijn, worden teleurgesteld als ze ervaren dat dit niet altijd
het geval is. Een voorbeeld:
Een vrouw wordt bedreigd door haar buurman, die alcoholist en drugsverslaafd is. Hij
vertelt aan haar, maar ook aan anderen, op welke manier hij haar zal vermoorden. Hij
hangt een poster op bij de voordeur waarop staat dat er een ‘fatwa’ over haar is
uitgeroepen. Ze is doodsbang dat hij werkelijk wapens in huis heeft, ‘want als hij die
zou hebben, weet ik zeker dat ik een lijk ben’. Ze gaat meerdere malen naar de
wijkagent, omdat ze de situatie naar eigen zeggen niet meer alleen aankan. Ze weet
niet meer wat ze moet doen. Wanneer ze hem nodig heeft, blijkt de politiepost
gesloten (het is zomer en de politiepost is niet fulltime bereikbaar). Achteraf zegt ze
daarover: ‘ik verwachtte juist van hem steun te kunnen krijgen omdat hij het meest
dicht in de buurt is.’ De wijkagent heeft haar later geadviseerd in noodsituaties – en
helemaal in de avonduren als hij niet in de wijk is – 112 te bellen. Ze zegt daarover:
‘Wat heb ik aan een wijkagent als ik die niet kan bellen?’ Wanneer zij op een gegeven
moment zo bang is voor haar buurman, vlucht ze haar huis uit. Ze weet niet waar ze
naartoe moet. Op de wijkagent kan ze kennelijk niet rekenen, maar 112 bellen, vindt
ze ook wat overdreven. ‘Het was namelijk geen levensgevaarlijke situatie… er was
slechts… een constante dreiging.’
Dergelijke ervaringen maken dat bewoners hun verwachtingen van de wijkagent in het
aanpakken van heftige voorvallen – in dit geval stelselmatige bedreiging - naar beneden
bijstellen. In de toekomst schakelen zij voor dit soort voorvallen de wijkagent niet meer in,
maar zoeken andere wegen (bijvoorbeeld het hoofdbureau inschakelen, of regelmatig melden
bij de woningcorporatie zodat een uithuiszettingsprocedure kan worden gestart).
Waarom het goede vertrouwen in de politie (als instelling) nog niet is teruggewonnen
Op basis van bovenstaande bevindingen moeten we concluderen dat de wijkagenten het
gezond wantrouwen van bewoners in de politie (nog) niet hebben kunnen omvormen tot een
goed vertrouwen. Een opmerkelijke bevinding is dat het vertrouwen in de wijkagenten (als
professional) niet gelijk staat aan het vertrouwen in de politie (als lokale instelling). De
geïnterviewde bewoners hebben enerzijds wel een goed vertrouwen in de wijkagenten als het
gaat om het aanpakken van overlastgevend gedrag. Anderzijds hebben zij nog steeds een
gezond wantrouwen in de wijkagenten als het gaat om het aanpakken van crimineel gedrag.
Bij het aanpakken van crimineel gedrag verwachten bewoners zogezegd meer van de
meldkamer.
Een tweede opmerkelijke bevinding is dat juist problemen omtrent het faciliteren van de
politiehuiskamer het gezond wantrouwen in de politie heeft bevestigd. Enerzijds staan
bewoner vooral in 2006 en 2007 vaak voor een gesloten politiehuiskamer op tijdstippen
waarop zij gewend zijn daar terecht te kunnen 28 . Anderzijds bestaat er in 2008 lange tijd
28 De wijkagenten worden ingezet voor noodhulpdiensten en bij evenementen, de politie kampt met een
‘capaciteitsprobleem’ (een personeelstekort, maar ook verplichte interne opleidingstrajecten en ziekteverzuim)
en de interim korpsleiding verlangt van de wijkagenten dat zij ‘terugkeren naar hun kerntaak: boeven vangen’.
Duurzame buurtveiligheid | 89