Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

project dat de gemeente, het beveiligingsbedrijf en de andere deelnemers aan de overlasttafel
verschillende verwachtingen hadden over de inzet van het beveiligingsbedrijf. Ten derde
worden de kosten voor het inhuren van het beveiligingsbureau door de gemeente opgevoerd
als reden om het project stop te zetten. De gemeente bleek in de veronderstelling voor het
afgesproken bedrag drie maanden lang inzet van zes tot twaalf beveiligers te ontvangen,
terwijl het beveiligingsbureau in de veronderstelling verkeerde voor datzelfde bedrag enkel
een vier dagen durend ‘observatieonderzoek’ te hebben aangeboden 38 .
Tegen de verwachting in nemen de overlast en delicten van de probleemjongeren eerder
toe- dan af gedurende de inzet van het particulier beveiligingsbureau. De jongeren begrijpen
al snel dat het de beveiligers aan bevoegdheden ontbreekt om hen echt iets te maken. De
jongeren provoceren de beveiligers door het plegen van vernielingen aan hun auto en het
mobiliseren van een grote hoeveelheid jongeren om de confrontatie met de beveiligers te
zoeken. Uit interviews en gesprekken met de jongeren blijkt dat zij al snel door hebben dat het
beveiligingsbureau niet meer bevoegdheden heeft dan bewoners. Volgens de jongeren zijn zij
door de beveiligers opgejaagd; ze worden door hen keer op keer verzocht ergens anders heen
te gaan als ze samen op een bankje zitten. ‘Zij deden alsof ze het hier voor het zeggen
hadden. En dat pikten wij niet. Dus we gingen uitdagen’. De groep jongeren mobiliseert
jongeren uit andere wijken om zo het werk van de beveiligers te bemoeilijken. Tijdens een
confrontatie op het plein krijgen de jongeren bevestigd dat de beveiligers hen niets kunnen
maken. De beveiligers bevelen de jongeren op straffe van een bekeuring van negentig euro
weg te gaan. De jongeren blijven rustig staan en omdat er geen tegenreactie volgt, dagen ze de
beveiligers uit de bekeuring uit te schrijven. Natuurlijk kunnen zij geen bekeuring
uitschrijven; zij hebben enkel blufpoker gespeeld. Dergelijke en andere incidenten hebben
ervoor gezorgd dat de jongeren zich ‘de winnaars van de strijd’ voelen, omdat zij met hun
gedrag wegkwamen. De komst van het beveiligingsbureau heeft hen enkel gesterkt in de
gedachte dat zij kunnen doen en laten wat ze willen.
Wat heeft de inzet van het beveiligingsbureau betekend voor het gezond wantrouwen van
bewoners in lokale instellingen? Dat is afhankelijk van wie je het vraagt – van welke
ervaringen bewoners hebben gehad met de door het beveiligingsbureau uitgeoefende formele
sociale controle. Het blijkt dat bewoners uiteenlopende ervaringen hebben opgedaan, en
daarom neemt het vertrouwen verschillende vormen aan. Een eerste groep bewoners is blij
met de inzet van het beveiligingsbureau omdat ze verwachten dat nu eindelijk de door hen
ervaren overlast van jongeren aangepakt zal worden. Zij durven de jongeren namelijk allang
zelf niet meer aan te spreken – uit angst voor represailles – en van de effectiviteit van formele
sociale controle door politie of jongerenwerk hebben ze op basis van ervaringen geen hoge
verwachtingen. Deze bewoners beseffen dat dossieropbouw noodzakelijk is voor het
strafrechtelijk kunnen vervolgen van de jongeren. Zij verwachten dat het beveiligingsbureau
zelfstandig – door middel van eigen observaties - een dossier kan opbouwen, zonder dat
bewoners daarvoor (schriftelijk) aangifte moeten doen. Dat zij beveiligers door de wijk
hebben zien lopen, geeft hen het idee dat deze aanpak (op termijn) effectief zou kunnen zijn.
Het voortijdig stoppen van het project heeft hun vertrouwen in instellingen beschaamd. Ze
38 De inzet van het particuliere beveiligingsbureau heeft het gezond wantrouwen tussen de professionals verder
beschaamd. Geven zij eerder al blijk van een gezond wantrouwen in de ‘ketenpartner’ politie, nu heeft ook
‘ketenregisseur’ de gemeente Arnhem een slechte beurt gemaakt. Zij hebben zonder vooroverleg het
beveiligingsbureau ingeschakeld. Dit blijkt veel geld te hebben gekost en tot grote ophef te hebben geleid.
Duurzame buurtveiligheid | 103