Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

uurtpreventieprojecten elders. Ook de politie begint aan het project met een goed vertrouwen
in bewoners; zij verwacht dat de straatcoördinatoren zullen fungeren als hun ‘ogen en oren’ in
de buurt, en dat zij op basis van hun meldingen formele sociale controle kunnen uitoefenen.
De politie beschouwt het project feitelijk als een formalisering van de normale ‘lijnen’ die
bestaan tussen wijkagenten en hun contactpersonen in de wijk.
Naarmate de jaren vorderen beschamen de professionals en straatcoördinatoren het goede
vertrouwen in elkaar. De wijkagenten krijgen een gezond wantrouwen in de
straatcoördinatoren omdat de ervaring leert dat zij tijdens Buurtpreventievergaderingen
nauwelijks bruikbare tips krijgen. Een agent zegt daarover: ‘[Daar] gaat een verschrikkelijke
hoop tijd inzitten en de winst daaruit werd steeds minder. Nihil zeg maar. Dan gaan ze praten
over stoeptegels en over een hekje, over een heggetje, over de buurvrouw die weer ‘s de was
op de verkeerde dag uithangt.’ Het betekent dat de wijkagenten de verwachting delen dat de
meldingen van straatcoördinatoren (informele sociale controle) hen weinig informatie zullen
opleveren over voorvallen van criminaliteit, waar zij formele sociale controle over kunnen
uitoefenen. Andersom is ook het goede vertrouwen van de straatcoördinatoren in de politie
gaandeweg beschaamd omdat de ervaring leert dat de politie de gemelde voorvallen vaak niet,
of niet effectief aanpakt. De coördinatoren vragen zich geregeld af wat het nut is om hun
melding nog langer door te geven als er toch niets mee gedaan wordt. Ook merken zij dat de
wijkagent steeds vaker afwezig is tijdens buurtpreventievergaderingen. Bovendien durven de
coördinatoren hun functie niet uit te oefenen als zij er niet op kunnen rekenen dat de politie
snel ter plaatse is. Een straatcoördinator zegt daarover: ‘Dus we hebben geen ruggengraat
meer [hij bedoelt ‘ruggensteun’], dus je moet nou een klein beetje uitkijken wat je doet
natuurlijk. Kijk, normaal gesproken, als die agenten er wel zijn, dan had ik er maling aan, dan
vloog ik erop af en dan ging ik erachteraan. Maar nu, ik houd me eigen nou een beetje
teruggetrokken want je hebt geen ruggengraat! De politie is gewoon niet te bereiken!’ Het
gevolg is dat de straatcoördinatoren steeds minder voorvallen melden en bovendien dat al veel
coördinatoren hun functie hebben opgeven vanwege frustratie over het uitblijven van formele
sociale controle.
Dat het goede vertrouwen van de straatcoördinatoren in de wijkagenten door één enkel
voorval beschaamd kan worden, blijkt uit het volgende: een van de straatcoördinatoren had
aan de wijkagent laten weten dat enkele drugsdealers uit zijn straat iets op hun geweten
hadden. Hij stond op straat toen de wijkagent bij hem langs kwam om meer over het voorval
te horen. De wijkagent had hem – voor het oog van de dealers die op straat stonden - amicaal
op de rug geslagen voordat ze zijn huis binnen waren gegaan. Een aantal dagen later doet één
van de dealers een poging om deze straatcoördinator met de auto aan te rijden. Voor zijn
eigen veiligheid wil hij niet meer met de politie op straat worden gezien. Dit voorval heeft
ook impact op de rest van de coördinatoren. Ze beseffen dat het doorgeven van informatie aan
de politie, en de manier waarop de politie daarmee omgaat, gevaar voor henzelf kan
opleveren.
Behalve dat het goede vertrouwen van straatcoördinatoren en de politie in elkaar is
beschaamd, heeft ook het vertrouwen tussen het kleine groepje coördinatoren een deuk
opgelopen. Straatcoördinatoren begonnen met een onderling goed vertrouwen, maar er zijn nu
tekenen dat het de vorm van gezond wantrouwen heeft aangenomen. Ten eerste melden
straatcoördinatoren voorvallen van criminaliteit (dealen, wietkwekerij, overvallen,
vuurwapenbezit) liever niet tijdens vergaderingen. Ze zeggen er namelijk niet voor honderd
procent van op aan te kunnen dat de andere straatcoördinatoren hun mond houden over wie de
melding heeft gemaakt. Het is in het verleden al een keer voorgevallen dat straatcoördinatoren
trots in de buurt verkondigeden dat Pietje van buurtpreventie een hennepplantage had laten
Duurzame buurtveiligheid | 85