Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

constructieve manier actief op het moment dat er zich problemen voordoen. Asociaal
weerbare buurten en individuen hebben ook dit zelforganisatorische vermogen, maar lossen
die problemen op buiten de maatschappelijke normen en waarden en wettelijke kaders. Ze
worden op een destructieve manier actief op het moment dat er zich problemen voordoen.
Niet weerbare buurten en individuen hebben dit zelforganisatorische vermogen niet. Ze
blijven op een destructieve of constructieve manier passief. In figuur 1 hieronder zijn de drie
vormen van weerbaarheid schematisch weergegeven op het gedragsmodel (zie hoofdstuk 1).
Figuur 5.1: Drie vormen van weerbaarheid geprojecteerd op het gedragsschema.
Participatie van bewoners
Asociaal weerbaar
Niet weerbaar
Sociaal weerbaar
Het zichtbare gedrag – variërend van extreem passief tot extreem actief – van een
persoon/buurt ten opzichte van een probleem of kans is het topje van de ijsberg dat ons
belangrijke informatie over de weerbaarheid van die persoon/buurt geeft (gesymboliseerd
door de punten in de figuur). Ditzelfde geldt voor de attitudes waarop dat gedrag gebaseerd is.
Attitudes kunnen destructief of constructief zijn voor het oplossen van problemen. Een
constructieve oplossing is een oplossing die valt binnen wettelijke kaders en maatschappelijke
normen en waarden terwijl een destructieve oplossing hier juist buiten valt. Dit betekent
bijvoorbeeld dat een bewoner die bewust niet solliciteert omdat hij/zij om welke reden dan
ook geen zin heeft om te werken voor hem/haarzelf constructief gedrag vertoont, maar voor
de samenleving als geheel valt onder destructief gedrag. Buurtbewoners die gezamenlijk
besluiten om honkbalknuppels te kopen en deze bij de voordeur te zetten om wat aan de
veiligheid van de buurt te doen vertonen voor zichzelf constructief gedrag, maar voor de
samenleving als geheel valt dit onder destructief gedrag. Dergelijk gedrag valt immers buiten
de maatschappelijke normen en waarden en wettelijke kaders. Ten opzichte van andere
problemen kan deze bewoner en buurt echter sociaal of niet weerbaar zijn.
5.4.2 Drie sturingsmodellen bij het inrichten van participatieprocessen bij interventies
Op basis van de interviews kunnen we stellen dat er in Arnhem gedacht en gewerkt wordt in
drie stromingen in de manier waarop participatie van bewoners wordt vormgegeven. De eerste
stroming is het organisatiegestuurde sturingsmodel. Bij deze organisatiegestuurde interventies
past de bewoner zich aan de professional aan. De professional bepaalt op paternalistische
wijze wat er gaat gebeuren. De tweede stroming is het maatschappelijk gedreven
sturingsmodel. Bij deze maatschappelijk gedreven interventies past de professional zich aan
de bewoner(s) aan. De bewoner functioneert op basis van zelfsturing. De derde stroming is
het hybride gedreven sturingsmodel. Bij hybride gedreven interventies passen bewoners en
| 127