Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

Onze evaluatie heeft deze verwachting over de werkzaamheid van de politiehuiskamer niet
kunnen bevestigen. Wanneer bewoners wordt gevraagd naar hun ervaringen met de
politiehuiskamer, wordt in het algemeen simpelweg niet of nauwelijks gesproken over de
wens of de noodzaak om ‘ongezien’ met de wijkagenten kunnen praten. Slechts een enkeling
geeft aan om - uit angst voor represailles - buiten het zicht van andere bewoners met de
wijkagent te willen spreken. Bovendien zouden deze bewoners liever met een wijkagent
spreken in een voorziening waar ook professionals van andere lokale instellingen aanwezig
zijn of spreekuur houden. Dit zou het mogelijk maken om - zonder verdenking op zich te
laden - met een wijkagent te kunnen spreken.
In deze paragraaf beargumenteren wij dat de werkzaamheid van een politiehuiskamer of
politiepost veeleer berust op de aanwezigheid en toegankelijkheid van de wijkagenten die
vanuit deze voorziening hun taken uitoefenen. Voor onze evaluatie is het de vraag in hoeverre
deze wijkagenten het ‘gezond wantrouwen’ van bewoners in de politie hebben kunnen
omvormen tot een ‘goed vertrouwen’. Het antwoord op die vraag luidt: dit is slechts ten dele
het geval. Bewoners hebben een goed vertrouwen gekregen in de wijkagenten wat betreft het
aanpakken van overlast. De wijkagenten blijken door hun kennis van de wijk en door hun
contacten met bewoners in staat om voorvallen van overlast effectief op te lossen. Bewoners
behouden echter een gezond wantrouwen in de wijkagenten wat betreft het aanpakken van
criminaliteit. De wijkagenten treden hier – in de ogen van bewoners – te ‘soft’ tegen op.
Van gezond wantrouwen naar goed vertrouwen?
Bewoners van de Arnhemse ontwikkelwijken hebben in het algemeen een gezond
wantrouwen in de politie. Zij hebben ervaren dat de politie vaak niet, of te laat komt wanneer
zij een telefonische melding maken van overlast 26 . Een telefonische melding bij de
meldkamer van geluidsoverlast, pesterijen van kinderen en burenruzies resulteert vaak niet in
de door hen gewenste formele controle. Zij hebben de indruk dat de politie hun klachten niet
serieus neemt. Voor hen is het onbegrijpelijk dat de politie vaak te laat of zelfs helemaal niet
komt na een melding. Vooral degenen die regelmatig, soms zelfs dagelijks, met overlast
worden geconfronteerd, ergeren zich aan de (volgens hen) laconieke houding van de politie.
Als zij de politie inschakelen, beschouwen ze dat als laatste (of enige) redmiddel om de
overlast op legitieme wijze aan te pakken. Als de politie pas uren later komt, en de overlast al
is afgenomen of verdwenen, denken bewoners dat het de politie sterkt in de gedachte dat er
toch niets ernstigs aan de hand was. Als de politie wel op tijd komt, hebben bewoners de
ervaring dat ze vaak niet meer doen dan het uitdelen van een waarschuwing. Het gezond
wantrouwen in de politie resulteert in een afnemende bereidheid om voorvallen van overlast
aan de politie te melden.
In twee stappen kan een politiehuiskamer of politiepost dit gezond wantrouwen
omvormen tot een goed vertrouwen. De eerste stap draait om het strategische belang van de
fysieke locatie van deze voorziening. De politiehuiskamer in Klarendal is destijds bewust
geplaatst op zicht- en loopafstand van de ‘drugsdriehoek’ (een toenmalige concentratie van
coffeeshops, straatdealers en verslaafden die voor veel overlast en criminaliteit zorgde) en een
viertal straten waar zich bovengemiddeld veel voorvallen voordoen van overlast en
criminaliteit. De locatie van de politiehuiskamer stelt de wijkagenten in staat om ‘genoeg
dossier’ op te bouwen (bijvoorbeeld over handel in harddrugs) om tweederde van de
26 Dit geldt niet voor meldingen van criminaliteit. De ervaring leert bijvoorbeeld dat de politie altijd snel, met meerdere
politiewagens uitrukt bij meldingen van vechtpartijen op straat.
Duurzame buurtveiligheid | 87