Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

Er bestaan echter twee problemen bij ons onderzoek naar effecten van contact op activiteiten.
Ten eerste worden er in Arnhem veel activiteiten georganiseerd, waarvan de doelstellingen
zeer dicht bij elkaar liggen. Dit leidt ertoe dat een zuivere effectmeting per interventie
nauwelijks mogelijk is. Om een verandering in de beeldvorming aan één specifieke activiteit
toe te schrijven, is bijna onmogelijk. Dit probleem wordt zelfs nog versterkt door het feit dat
veel kinderen aan meer dan één activiteit deelnemen. Het is dan onduidelijk door welke
activiteit precies een verandering teweeg is gebracht. Om verkeerde conclusies te voorkomen
is er voor gekozen om de metingen onder een hele grote groep kinderen uit te voeren.
Hierdoor zijn we in staat om representatieve uitspraken over het effect van buiten- en
binnenschoolse activiteiten te doen. Voorts leidt een grote groep respondenten ertoe dat we
ook een grote variatie aan activiteiten hebben, waaraan de kinderen hebben deelgenomen.
Door onze aanpak zijn we uiteindelijk in staat om algemene uitspraken over “typen
interventies” te doen, in plaats van conclusies uit enkele interventies te trekken. Als bepaalde
karakteristieken een rol spelen bij het slagen van een activiteit, zoals bijvoorbeeld de
voorwaarden van de Contacttheorie, moet dit effect hetzelfde zijn voor alle activiteiten die
aan deze voorwaarden voldoen.
Deze aanpak lost probleem één op, maar leidt tot een tweede probleem. Weliswaar zijn we
in staat om representatieve uitspraken over typen interventies te doen, maar tegelijkertijd
waren we beperkt in de informatie die we over elke activiteit afzonderlijk hebben kunnen
verzamelen. Binnen dit onderzoek was het onmogelijk om gedetailleerde kennis over alle 170
activiteiten in Arnhem in kaart te brengen. Daardoor hadden we een beperkt zicht op de
groepssamenstelling van alle activiteiten en of de activiteiten zich op gezamenlijke interesses
richtten. Daarom is ervoor gekozen om de onderzoeksvragen 6 t/m 8 op een andere manier te
benaderen dan de overige vragen. We maken gebruik van theoretische modellen om vraag 6 te
beantwoorden. Op deze manier kunnen we de professionals een handleiding geven over hoe
ze een activiteit moeten opzetten, die zich op gezamenlijke interesses richt. Voor een
antwoord op de vragen 7 en 8 is het nodig om de deelnemersamenstelling te kennen. In ons
onderzoek kijken we daarom naar schoolklassen en niet naar activiteiten. De samenstelling
van de schoolklassen is bekend en het is dus mogelijk de persoonlijke relaties in kaart te
brengen. Onderzoeksresultaten, die we hier kunnen vinden, geven dan weer inzichten in
succes- en faalfactoren die toepasbaar zijn in de praktijk van buitenschoolse activiteiten.
Daarnaast kunnen bevindingen uit ons onderzoek natuurlijk in scholen worden toegepast.
Gegevens
Om de onderzoeksvragen te beantwoorden zijn unieke data verzameld onder leerlingen,
leraren en activiteitenbegeleiders. Om de ontwikkeling over de tijd in kaart te brengen werden
er op meerdere momenten binnen schoolklassen vragenlijsten afgenomen en heeft de
dataverzameling in twee ronden plaatsgevonden. Ten eerste werden meer dan 750 leerlingen
op drie momenten in het voorlaatste en laatste schooljaar van een aantal basisscholen
benaderd. Het betrof de basisscholen in of aan de rand van de vijf krachtwijken in Arnhem. 38
klassen van 25 basisscholen in Arnhem hebben hieraan meegewerkt. Afname 1 vond plaats
aan het eind van groep 7, afname 2 toen de kinderen halverwege groep 8 zaten en afname 3
aan het eind van groep 8. Ten tweede werden deze leerlingen gevolgd naar hun middelbare
school om zodoende langdurige ontwikkelingen in kaart te kunnen brengen. Er werden in de
brugklas op drie meetmomenten vragenlijsten afgenomen. Aan dit deel van de studie deden
rond 1350 leerlingen uit 61 klassen van 11 middelbare scholen in Arnhem mee. Van deze
leerlingen maakten er 335 ook deel uit van onze dataverzameling op de basisscholen.
16 | Werken aan sociaal weerbare wijken