Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

etnische minderheden en mensen van Nederlandse afkomst een negatief effect te hebben op
de taalkundige vaardigheden en de culturele integratie van de etnische minderheden.
Vermeulen (2001) beargumenteert dat slecht geïntegreerde allochtone kinderen de
Nederlandse taal vaak niet goed beheersen en het daarom op school moeilijk kunnen hebben,
waardoor ze later weinig kansen op de arbeidsmarkt zullen hebben. Een ander aspect van het
gebrek aan integratie is, dat de autochtone en allochtone bevolking geïsoleerd raken van
elkaar, culturele verschillen niet begrijpen en nog minder met elkaar om willen gaan. Ons
eigen onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat Nederlandse ouders eerder bereid zijn om hun
kinderen naar een gemengde school te sturen, naarmate ze meer contact hebben met
allochtonen in hun vriendenkring of buurt. Etnische segregatie kan juist in krachtwijken een
probleem zijn, omdat dit samen met een hoge etnische diversiteit tot een lage cohesie tussen
bewoners kan leiden.
In dit onderzoeksproject ligt onze focus op de integratie van kinderen en tieners. Hierbij
definiëren wij integratie als “het bestaan van directe relaties tussen migranten en autochtone
bewoners" (Gordon, 1964; Park & Burgess, 1921). Integratie van allochtone kinderen betreft
dus de aanwezigheid van vriendschapsrelaties tussen kinderen met een allochtone- en
kinderen met een autochtone achtergrond. Aanvullend spreken wij van integratie als er geen
negatieve beelden bestaan over mensen uit andere etnische groepen. Een Turks kind is
volgens deze definitie geïntegreerd als het geen negatieve vooroordelen heeft over
Nederlanders en autochtone vriendjes heeft. Wij spreken pas van integratie op het niveau van
een schoolklas of buurt als de
autochtone bevolking tevens een
positieve houding heeft ten aanzien
van allochtonen. Integratie in dit
project is dus duidelijk gericht op de
houding ten opzichte van elkaar en
de onderlinge relaties van
autochtone en allochtone bewoners
in de Arnhemse krachtwijken. In dit
onderzoek hebben we in het eerste
jaar in kaart gebracht of er onder
kinderen en tieners in Arnhem
sprake is van een negatief beeld
over andere etnische groepen.
Conform overig onderzoek in
Nederland, vonden we ook in
Arnhem aanwijzingen voor
segregatie. De resultaten zijn
gedetailleerd terug te vinden in de
SWOT analyse en de ISW
tussenrapportage 2009. 2 De centrale
vraag van dit project was dan ook of
interventies, die gepleegd worden
om integratie te bevorderen, slagen
en wat succes- en faalfactoren voor
deze interventies zijn. Voor de
Terminologie
Integratie: Het bestaan van vriendschaprelaties
tussen autochtonen en allochtonen én een positieve
houding ten aanzien van andere etnische groepen.
Allochtonen: Volgens het CBS is iemand allochtoon
als tenminste één van de ouders niet in Nederland is
geboren.
Etniciteit: We beschouwen, bijvoorbeeld, kinderen
van wie tenminste één ouder in Turkije is geboren
als vallende onder de Turkse etniciteit. Het gaat dus
voornamelijk om kinderen van de tweede generatie
immigranten die vaak een Nederlands paspoort
hebben.
Krachtwijken: Wijken die gekenmerkt worden door
een hoog percentage bewoners met een laag
inkomen, een lage opleiding en een hoog
werkeloosheidspercentage.
Kinderen en tieners: Beide benamingen worden in
dit onderzoek synoniem gebruikt.
Buitenschoolse activiteiten: Vrijetijdsactiviteiten die
door een sociaal-culturele instelling (bijv. buurthuis,
sportclub) zijn georganiseerd.
Binnenschoolse activiteiten: Vrijetijdsactiviteiten
die door een sociaal-culturele instelling in
samenwerking met een basisschool zijn
georganiseerd.
2 Deze rapportages zijn beschikbaar op: www.instituutisw.nl/publicaties/onderzoeksrapport
10 | Werken aan sociaal weerbare wijken