Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

wijkagent’. Ten overstaan van de groep laat hij de jongen zich verontschuldigen bij de
bewoonster. De wijkagent benadrukt dat deze ‘eerste binnenkomer’ hem nog steeds veel
profijt oplevert, zowel met de jongen als met de groep omdat zij nu precies weten wat zij aan
hem hebben. Een minder zichtbaar voorbeeld is het ‘adopteren’ van de wijkagent van ‘de
grootste raddraaiers’. Het betreft vaak (nog) minderjarige jongens met psychische en/of
verslavingsproblemen. Hij spant zich er enerzijds samen met de jongerenwerkers voor in dat
deze jongens de benodigde zorg en hulpverlening krijgen. Anderzijds legt hij hen uit welke
gevolgen hun gedrag uiteindelijk zal hebben - van uithuiszetting tot strafrechtelijke
vervolging.
“Ik had een lijst en die jongen stond bovenaan. De eerste keer dat ik daarbinnen was,
was voor een huiszoeking voor de wet wapens en munitie. Toen heb ik mij meteen
voorgesteld als de nieuwe wijkagent en heb ik gezegd ‘ik ga jou motiveren om het
rechte pad te kiezen. Als je dat niet doet ga jij mij en mijn collega's net zolang
tegenkomen totdat je vastzit. Dat is niet omdat ik een hekel aan jou heb, maar omdat
het mijn taak is en omdat ik wil dat het goed met jou gaat’.”
Kleine en grote succesverhalen. Het teruggewonnen vertrouwen in de politie maakt dat andere
professionals meer bereid en in staat zijn om formele sociale controle uit te oefenen. Dit geldt
met met name voor de jongeren- en straathoekwerkers die voorheen een handhavende
wijkagent node missen. Tijdens overlasttafel vergaderingen vertellen de professionals hoe zij,
vaak in samenwerking met elkaar, te werk zijn gegaan en met welk resultaat. Het vertellen
van kleine en grote succesverhalen versterkt langzaam maar zeker het vertrouwen van de
professionals in elkaar: hun verwachting groeit dat de samenwerking aan de overlasttafel
resulteert in effectieve sociale controle. Een klein succesverhaal is, bijvoorbeeld, wanneer een
woonconsulent bewerkstelligt dat een overlastgevende bewoner ‘zich rustig houdt’ nadat deze
bewoner een waarschuwing heeft gekregen of is aangemeld bij een zorginstelling. Een groot
succesverhaal is, bijvoorbeeld, wanneer een wijkagent en een jongerenwerker er samen voor
zorgen dat een van de ‘geadopteerde raddraaiers’ ‘het juiste pad kiest’. De jongerenwerker
heeft (via een ambulant zorgverlener en een persoonlijke relatie) een baan voor de jongen
geregeld. Zij heeft de werkgever op het hart gedrukt om geen andere Geitenkampse jongens
aan te nemen, omdat de jongen ‘een neus heeft voor ellende’ – hij is beïnvloedbaar, komt
daarom vaak in de problemen en in aanraking met de politie. De jongen functioneert goed nu
hij op zichzelf is aangewezen, plezier heeft in zijn werk en eindelijk wat geld op zak heeft. In
het jongerencentrum spoort hij zijn vrienden zelfs aan (met enige bravoure) om ook een baan
te zoeken. De wijkagent resumeert dat deze jongen ‘de druk moest voelen’ van de
wijkagenten maar ook de kans moest krijgen om zich te bewijzen.
Het is dan de vraag in hoeverre het gezond wantrouwen van bewoners in de politie is
omgevormd tot een goed vertrouwen, na de komst van nieuwe wijkagenten met hun nieuwe
aanpak en de kleine en grote succesverhalen die zij mede mogelijk hebben gemaakt.
Aanvankelijk zijn bewoners niet te spreken over de nieuwe wijkagenten die zich er – onder
andere in de wijkkrant - op laten voorstaan te zijn aangesteld om te handhaven, niet om te
‘pappen en nathouden’. Alleen al de foto die van hen in de wijkkrant verschijnt, wekt aversie
op. Op deze foto staan de nieuwe wijkagenten tegen een politieauto aangeleund met de armen
over elkaar en streng in de camera kijkend. Volgens bewoners zegt de lichaamstaal genoeg:
‘die armen over elkaar betekent dat ze afstand willen houden, terwijl je als wijkagent juist het
vertrouwen zou moeten winnen van de bewoners’. Bovendien krijgen zij de indruk dat de
106 | Werken aan sociaal weerbare wijken