Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

In twee jaar tijd is de beeldvorming onder kinderen die nooit aan een binnenschoolse activiteit
hebben meegedaan wat minder positief geworden. Tegelijkertijd zijn de deelnemers in
positieve zin veranderd. Ze scoren nog steeds wat lager op de beeldvormingschaal, maar het
verschil in toe- en afname is statistisch significant. We kunnen dus concluderen dat deelname
aan binnenschoolse activiteiten een positief effect heeft op de beeldvorming ten aanzien van
Marokkanen.
Conclusie: Het negatieve effect van deelname met Nederlanders aan buitenschoolse
activiteiten is op de lange termijn verdwenen. Verder lijkt deelname aan activiteiten
nauwelijks langdurige effecten te hebben. Alleen de deelnemers aan binnenschoolse
activiteiten gaan positiever kijken naar Marokkanen in vergelijking tot hun leeftijdsgenoten
die niet aan een activiteit hebben deelgenomen.
2.4.2 Antwoorden voor Deel 2: Welke karakteristieken van interventies bepalen hun
succes?
Uit de analyses tot nu toe blijkt dat deelname aan buiten- en binnenschoolse activiteiten
weinig effect heeft en soms zelfs negatief uitpakt als we naar alle activiteiten tegelijkertijd
kijken. Dit betekent echter niet dat dit soort activiteiten nooit werkt. Er zijn wel degelijk
positieve effecten te vinden. Een belangrijke vraag is nu hoe deze effecten tot stand komen.
Onderzoeksvragen 5 tot en met 8 waren dan ook op succes- en faalfactoren van interventies
gericht. Hier zullen we uitzoeken wat een activiteit succesvol maakt. Na de bevinding van het
negatieve effect dat deelname aan buitenschoolse activiteiten op de beeldvorming ten aanzien
van Nederlanders heeft, is de vraag naar mogelijke faalfactoren nog belangrijker geworden.
Onze onderzoeksresultaten zullen niet alleen aangeven hoe een activiteit het beste kan worden
opgezet om integratie te bevorderen, maar ook wat professionals kunnen doen om negatieve
effecten te voorkomen.
De invloed van de contactvoorwaarden 3
Veel beleid rondom integratie bouwt voort op de door Allport (1954) geformuleerde
Contacttheorie. Dit geldt voor buitenschoolse activiteiten, die integratie moeten bevorderen en
ook voor het integratiebeleid van de gemeente Arnhem. Volgens de Contacttheorie zal de
beeldvorming van twee etnische groepen in positieve zin veranderen als ze met elkaar in
aanraking worden gebracht. Dit gebeurt echter alleen indien de contactsituatie aan vier
voorwaarden voldoet. Volgens deze voorwaarden moeten er (1) geen grote statusverschillen
bestaan tussen de betrokken groepen, (2) moeten de groepen aan een gezamenlijk doel
werken, (3) moeten ze afhankelijk van elkaar zijn in het bereiken van het doel en (4) moet er
sprake zijn van ondersteuning van het proces door een autoriteit, de wet of gewoonte.
Lange tijd werd aangenomen dat contact alleen positief uitpakt als aan alle voorwaarden is
voldaan. Echter, een recente overzichtsstudie van alle onderzoeken die sinds de jaren '50
hebben plaatsgevonden schetst een ander beeld. Pettigrew en Tropp (2006) lieten zien dat het
hebben van contact meestal al positieve gevolgen heeft en dat de contactvoorwaarden
hiervoor niet noodzakelijk zijn. Deze kunnen wel een aanvullend positief effect hebben. We
waren dus sceptisch of de contactvoorwaarden een belangrijke rol op buitenschoolse
activiteiten zouden spelen.
3 Dit hoofdstuk is ontstaan in samenwerking met Coby van Niejenhuis. Details over de gebruikte methodiek en de analyses
zijn terug te vinden in: Niejenhuis van, C. (2009). Een feit is een feit, maar de beeldvorming is de realiteit.
Rijksuniversiteit Groningen: Masterscriptie.
26 | Werken aan sociaal weerbare wijken