Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

verschillende culturen in de wijk, kunnen bijdragen aan het creëren van een gedeelde
wijkidentiteit. Hoewel er in de media dus geregeld onderzoeken opduiken waarin het ‘effect
van dergelijke festivals’ niet vastgesteld konden worden, valt er wel degelijk aan te nemen dat
activiteiten op wijkniveau bij kunnen dragen aan meer tolerantie tussen bewonersgroepen.
Het nadeel van dergelijke projecten is dat ze slechts incidenteel georganiseerd worden en
dus niet herhaaldelijk contact tussen verschillende culturele groepen stimuleren. Dit probleem
geldt echter niet voor de groep bewoners die bij de organisatie van het Lente Festival
betrokken zijn geweest. Bij de organisatie van dit festival zijn veel wijkbewoners betrokken,
die onderling intensief samenwerken om het festival vorm te geven. Het zijn dus vooral deze
mensen die, door de organisatie, intensief en herhaaldelijk contact hebben met bewoners met
andere culturele achtergronden. Van eerder onderzoek weten we dat dit optimale voorwaarden
zijn om contact tussen leden van verschillende groepen te laten leiden tot positievere
onderlinge beeldvorming (e.g., Pettigrew & Tropp, 2006, en ook hoofdstuk 2 in dit rapport).
De organisatie van dergelijke projecten moet daarom niet alleen als een middel gezien
worden, maar kan al als een doel op zich gelden.
Een belangrijk punt daarbij is dat de bewoners die bij de organisatie betrokken zijn
meestal ook de bewoners zijn die al positieve beelden over andere culturen zullen hebben.
Echter, vanuit deze groep kan wel degelijk een positief effect uitgaan naar andere
wijkbewoners. Vanuit eerder onderzoek weten namelijk dat indirect contact met leden van
andere groepen ook tot positievere beeldvorming kan leiden (Wright, Aron, McLaughlin-
Volpe, & Ropp, 1997). De kennis dat iemand die je kent al intensief contact heeft met een lid
van een andere groep, kan al leiden tot positievere beelden naar die andere groep toe. Een
wijkfestival kan dus een positief effect hebben op bewoners die zelf niet bij de organisatie van
het festival betrokken zijn geweest. Op basis van dit eerder onderzoek valt dus aan te nemen
dat een wijkfestival reeds effect kan hebben op het beeld van bewoners die iemand uit de
organisatie kennen, iemand kennen die het festival heeft bezocht, of zelfs alleen maar van het
festival zelf gehoord hebben. Het lijkt daarom belangrijk om bij de organisatie van een project
als het Lente Festival te zorgen dat er veel publiciteit (en mond-op-mond reclame) rondom
zo’n activiteit plaatsvindt, zodat ook niet-bezoekers de belevenissen van het festival te horen
krijgen.
Voorwaarden om een gedeelde wijkidentiteit te creëren
Een belangrijke voorwaarde voor het succes van dergelijke projecten is de timing. Wanneer
de relatie tussen groepen reeds te negatief is geworden, kan contact tussen groepsleden juist
leiden tot meer spanningen, conflict en dus minder tolerantie. Ook het benadrukken van een
gedeelde identiteit tot weerstand leiden en zelfs averechtse gevolgen hebben (bijv. Crisp, Hall,
& Stone, 2006). In sommige situaties kan contact tussen groepen, in eerste instantie, juist
averechts werken. Een interventie gericht op het nivelleren van negatieve beeldvorming
waarbij contact tussen twee groepen plaatsvindt, is dus niet altijd in eerste instantie mogelijk
of zinvol. In een dergelijk situatie is het belangrijk om eerst een interventie gericht op de
beeldvorming over andere groepen in de wijk binnen een bepaalde groep te plegen. Wanneer
deze interventie succesvol is afgerond kan deze opgevolgd worden door een type interventie
gericht op het in contact brengen van bewoners uit verschillende groepen (zie Flache en
Koekkoek, 2009 voor een uitgebreidere beschrijving van deze voorwaarden).
Daarnaast is een belangrijke voorwaarde voor de werking van een gedeelde identiteit dat
deze als positief wordt ervaren. Eerder onderzoek laat zien dat op het moment dat een
overkoepelende identiteit als negatief wordt ervaren, er juist een negatieve invloed op de
beeldvorming tussen groepen vanuit kan gaan (Wenzel, Mummendey, Weber, & Waldzus,
Beeldvorming en conflicten | 57