Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

droppen” in de overleggen met bewoners. Ze vinden dat ze voor veel beleidszaken de mening
van de bewoners nodig hebbenm maar die zitten daar niet altijd op te wachten. Het is veel
belangrijker dat bewoners, met name in het wijkteam, hun eigen agenda kunnen bepalen en
die ruimte krijgen ze nog te weinig.
Vergroten zeggenschap
Om betrokken, actieve en verantwoordelijke burgers te krijgen dient meer in gespeeld te
worden op het vergroten van de zeggenschap van participanten: “empowered participation”.
Een probleem hierbij is de representativiteit. De participerende burgers zijn vaak autochtone
witte gepensioneerde mannen of iets jongere (huis)vrouwen. Men mag niet verwachten dat zij
de wijk kunnen vertegenwoordigen. Wel kan altijd een beroep gedaan worden op de
deskundigheid van de participanten. Overigens wordt hier vaak door professionele actoren
over getwijfeld: “ze zijn alleen maar bezig met hun eigen belang en praten alleen maar vanuit
hun eigen ervaringen”. Te weinig wordt door deze actoren de ervaringsdeskundigheid
(kernkwaliteit van sleutelbewoners) op waarde geschat en benut. Ook wordt door vele actoren
geklaagd over de geringe mate van effectiviteit en het tijdsverlies bij het inschakelen van
burgers.
Met name oudere sleutelbewoners kunnen een belangrijke rol spelen in het leggen van
verbindingen en het slaan van bruggen tussen groepen in een wijk. De mate waarin dit gebeurt
hangt af van de competenties van deze sleutelfiguren. Tegelijkertijd zouden ouderen in de
wijk die dit soort sociale vaardigheden hebben meer rechtstreeks aangesproken moeten
worden om deze vaardigheden voor de wijk in te zetten.
Rekening houden met het eigen belang van potentiële participanten
In de meeste persoonlijke interviews komt naar voren dat participatie voor veel bewoners ook
een eigen belang heeft. Daarbij worden vooral de algemene ontwikkeling en het leggen van
contacten met anderen genoemd. Soms wordt dit eigen belang ook meer negatief ingekleurd:
zo van “het houdt me van de drank en uit de kroeg” of “als ik me er niet mee bemoei gaat het
fout…” . Zoals ook al eens eerder (zie SWOT-analyse) is opgemerkt is dit eigen belang een
factor om rekening mee te houden. Overigens blijkt dat veel oudere participanten hier niet
mee te koop lopen, terwijl in gesprekken wel degelijk toegegeven wordt dat dit wel een rol
speelt.
In het verlengde daarvan kan gewezen worden op het meer waarderen en belonen van
deelname aan wijkgebonden activiteiten (formele participatie). In de workshop en de
interviews speelt deze discussie. De meningen zijn hier over verdeeld. Enerzijds is men het er
over eens dat het onbetaald werk moet blijven en dat onkosten gedeclareerd kunnen worden,
anderzijds is de verantwoordelijkheid en de betrokkenheid vaak groot en veeleisend en schrikt
het vooral werkende mensen af om veel uren aan het “wijkwerk” te besteden. Deze discussie
speelt op vele vlakken van het vrijwilligerswerk en steeds vaker gaat men over tot het geven
van vergoedingen, cadeaus, gratis cursussen en andere blijken van waardering. In de
publicatie “Interventies voor een leefbare wijk” wordt hiernaar verwezen met interventies,
zoals het Mantelzorgcompliment en de Zilveren Kracht Arnhem (voorheen Zilveren
Arnhemmer).
Cultuuromslag bij professionele actoren is nodig
Niet alleen uit deze evaluatie, maar ook uit die in andere in andere steden (Utrecht,
Leeuwarden en Groningen) komt naar voren dat de gemeentelijke organisatie nog niet geheel
is ingesteld op gelijkwaardigheid van participerende burgers en op het accuraat verder
162 | Werken aan sociaal weerbare wijken