Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

Straatwijs hebben we gevolgd in twee straten die vergelijkbaar zijn in termen van problemen
van overlast en criminaliteit. Het gaat om een straat in Klarendal en in Geitenkamp 14 . De
overlasttafel is onderzocht in Geitenkamp en Klarendal.
Voor elk van de vier interventies beschrijven we hieronder in het kort door welke lokale
instellingen de interventie is uitgevoerd en op welke manier. Daarbij maken we expliciet met
welke impliciete verwachtingen en bedoelingen de interventie wordt uitgevoerd 15 .
4.2.2 Buurtpreventie
Buurtpreventie heeft tot doel een veilige en leefbare buurt te creëren of in stand te houden. De
bewoners, politie en gemeente zorgen er samen voor dat bepaalde vormen van criminaliteit
zoals vandalisme en verstoringen van de openbare orde worden bestreden. Dit kan door extra
op te letten en meer betrokken te zijn bij de straat, buurt of flat waar men woont. De
bedoeling van buurtpreventie is dat wanneer bewoners de ‘oren en ogen’ van de politie zijn,
de politie niet alleen kan ingrijpen wanneer zij door bewoners van een voorval op de hoogte
worden gesteld, maar ook dat er van de samenwerking een preventieve werking uitgaat.
In de Arnhemse achterstandswijken bestaan meerdere buurtpreventieprojecten, maar
daarvan is er maar één actief: het project rondom de Akkerwindestraat (Malburgen). Het is
eind jaren negentig opgezet door een aantal buurtbewoners naar aanleiding van toenemende
drugsoverlast en een toenemend aantal inbraken in deze buurt – bestaande uit ongeveer tien
straten. In iedere straat wordt minimaal één bewoner gevraagd zich op te werpen als
‘straatcoördinator’. Straatcoördinatoren zijn bewoners die voorvallen van overlast en
criminaliteit in de eigen straat registreren en bovendien fungeren als aanspreekpunt voor de
andere bewoners. De idee is dat de aanwezigheid van straatcoördinatoren het maken van
meldingen laagdrempelig maakt. Er wordt verondersteld dat bewoners eerder bereid zijn om
melding te maken bij een straatcoördinator dan bij lokale instellingen.
Naast de ‘straatcoördinatoren’ maken ook de wijkagent, de buurtopbouwwerker en een
medewerker van de woningcorporatie deel uit van het buurtpreventieproject. De leden komen
ongeveer vijf keer per jaar bijeen voor een vergadering waarin de gesignaleerde problemen
worden besproken en waarin wordt afgestemd wie er actie gaat ondernemen.
4.2.3 Politiehuiskamer
De politiehuiskamer in de wijk Klarendal is goed beschouwd geen veiligheidsinterventie maar
een voorziening. Deze voorziening moet bewoners meer in staat stellen en bereid vinden om
melding te maken of aangifte te doen van voorvallen van overlast en criminaliteit. Hierin
vertoont de politiehuiskamer een wezenlijke overeenkomst met de politieposten waarin in
andere wijken is voorzien. Beide voorzieningen zijn bedoeld om, met andere woorden, de
‘politie dichterbij de burger’ te stationeren. Enerzijds in letterlijke zin door bewoners in de
eigen wijk in staat te stellen om melding te maken of aangifte te doen, in plaats van op het
hoofdbureau of via internet. Anderzijds in figuurlijke zin door bewoners de mogelijkheid te
bieden om te spreken met de (eigen) wijkagent in plaats van een willekeurige agent op het
hoofdbureau. De idee is dat bewoners meer en uitgebreider zullen vertellen over voorvallen
van overlast en criminaliteit aan een agent die op de hoogte is van wat er in de wijk speelt, en
met wie bewoners vertrouwd zijn.
14 Het gaat hier om ‘Achter de Voordeur’; een voorloper van Straatwijs.
15 In beleidsdocumenten vonden wij voornamelijk impliciete verwachtingen en bedoelingen. Wij hebben deze verzameld en
zelf expliciet gemaakt, mede door aanvullende interviews te houden met professionals.
Duurzame buurtveiligheid | 75