Werken aan sociaal weerbare wijken - Instituut ISW

Een ander maar hiermee samenhangend probleem dat we in dit onderzoek constateren is dat
participatieprocessen niet systematisch worden ingericht om sociaal weerbare wijken te
creëren. Er wordt niet altijd aangestuurd op het inzetten van participatieprocessen om sociaal
weerbare wijken te creëren. De deels bewuste en deels onbewuste aansturing is gericht op
outputresultaten en het nakomen van (wettelijke) verplichtingen:
citaat
7
citaat
8
Je moet zoveel mensen naar traject X melden, bepaalde targets die gehaald
moeten worden. Daar wordt je op afgerekend. Dan ben je daar ook mee
bezig, dus dan heb je niet alle tijd voor de bewoner waar het eigenlijk om
gaat.
(respondent 9 [professional])
We hadden afgesproken dat bewoners zelf hun heg of hek zouden
weghalen en dat ze bewoners zouden helpen die het niet zelf konden. Wij
zouden voor de afvalcontainers zorgen en de nieuwe hekjes plaatsen. Op
die bewuste dag kom ik in de wijk en zie ik dat lang niet overal de heg of
hek er uit is. Toen heb ik toch maar een bedrijf gebeld om die hekjes en
heggen er uit te halen. Je wit toch resultaat halen, weet je. We hadden van
tevoren hoog van de toren geblazen en dan wil je niet voor schut staan. Je
wordt er toch op aangekeken. Niet alleen door je leidinggevende en
collega’s, maar ook door mensen van andere instellingen.
(respondent 12 [professional])
Bij het inrichten van participatieprocessen gericht op sociaal weerbare wijken, zo zullen we in
de loop van dit hoofdstuk zien, gaat het niet alleen om het resultaatgericht oplossen van
problemen, maar om de manier waarop dit gedaan wordt. Sociale weerbaarheid is het
constructieve zelforganisatorische vermogen van een individu of buurt (zie paragraaf 5.4.1).
Participatieprocessen moeten hier uiteindelijk aan bijdragen en niet alleen problemen met
betrekking tot bijvoorbeeld de leefbaarheid en veiligheid in de wijk oplossen. Participatie van
bewoners heeft niet alleen veel positieve effecten, maar ook een noodzakelijke voorwaarde is
om doelmatig te interveniëren. Ten eerste zijn het bewoners die de leefbaarheid en veiligheid
van een wijk maken of breken. Het zijn bewoners die al dan niet overlast geven, actie
ondernemen in het geval van overlastgevende hangjongeren, elkaar helpen in geval van nood,
vorm geven aan sociale controle, et cetera. Ten tweede bepalen bewoners zelf om al dan niet
te participeren in interventies, plannen en projecten om de sociale weerbaarheid van een wijk
of buurt te vergroten (Nienhuis e.a., 2010; Callahan, 2007). Kortom, het zijn niet de
professionele organisaties met een maatschappelijk oogmerk die de mate van weerbaarheid
van een wijk of buurt bepalen maar de bewoners. Professionele organisaties kunnen door
interventies, plannen en projecten wel de weerbaarheid verstevigen, maar zijn hierbij
afhankelijk van de medewerking van bewoners.
Het doelmatig inrichten van participatieprocessen is dan ook een voorwaarde om sociaal
weerbare wijken te creëren. In dit deelonderzoek staat participatie van bewoners in het
ontwerpen en uitvoeren van interventies die vallen onder het Krachtwijkenbeleid centraal. De
vraag die we ons stellen en beantwoorden is hoe we participatie van bewoners moeten
vormgegeven om sociaal weerbare wijken te creëren.
122 | Werken aan sociaal weerbare wijken