Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 103
Om alle betwistingen dienaangaande te vermijden, kunnen de partijen overigens
contractueel preciseren welke stappen de voorwaardelijke koper en kandidaat-kredietnemer
moet ondernemen. Het is ook nuttig om te verduidelijken dat hij de verkoper
binnen een bepaalde termijn op de hoogte moet brengen van het resultaat van zijn
inspanningen. (*1)
151 De voorwaarde van het verkrijgen van een lening, resp. van het verkrijgen van
een bouw- of exploitatievergunning (*2), e.d.m. legt derhalve aan de schuldenaar een
positieve plicht op. In het tegenovergestelde geval zouden alle soortgelijke voorwaarden
overigens ontaarden in nietige, louter potestatieve voorwaarden die enkel van de
wil van de schuldenaar afhangen. Het volstaat immers dat die niet eens een lening of
financiering aanvraagt, opdat de voorwaarde zou uitblijven (zie supra, nrs. 96).
De positieve verplichting die aldus op de voorwaardelijke schuldenaar wordt gelegd,
is gebaseerd op de goede trouw en op de loyauteit waarmee alle overeenkomsten
moeten worden uitgevoerd. Bij onderstelling is de voorwaarde bedongen ten
voordele van de schuldenaar. De schuldeiser is bereid onmiddellijk te verkopen, maar
de schuldenaar is slechts bereid (en in staat) om te kopen, indien hij een geldschieter
vindt die de verrichting wil financieren. De schuldenaar moet oog hebben voor de
belangen van de schuldeiser, en die stappen ondernemen die, in redelijkheid en billijkheid,
nodig zijn om de lening te verkrijgen. Anders saboteert hij de voorwaarde op
dezelfde manier als de schuldenaar die een leningsvoorstel dat geheel aan zijn desiderata
beantwoordt, weigert. De schuldenaar die door laakbare passiviteit geen lening
heeft verkregen, mag zich niet op de niet-vervulling van de voorwaarde beroepen.
Anders zou hij al te gemakkelijk op zijn gegeven woord kunnen terugkomen.
152 De vorige bedenkingen maken het mogelijk het volgende aan ASSER ontleende
voorbeeld op te lossen. (*3) Als ik u een som geld beloof voor het geval ik me eens
mocht bedrinken, vindt artikel 1178 B.W. geen toepassing, wanneer ik de vervulling
van die voorwaarde verhinder door mezelf van alcoholische dranken te onthouden.
Anders zou een zodanige verbintenis altijd door mezelf moeten worden nagekomen.
Of ik bedrink me immers en dan is de voorwaarde vervuld, of ik bedrink me niet,
maar dan zou de voorwaarde voor vervuld moeten worden gehouden. Maar mijn gedraging,
namelijk mijn onthouding van alcoholische dranken, is zeker niet ongeoorloofd;
ze is daarentegen volledig in overeenstemming met de strekking van onze
overeenkomst, waarin de som geld als een soort straf of boete fungeert waartoe ik
(*1) Rb. Luik 13 juni 1994, Pas. 1994, III, 8; Rb. Aarlen 17 januari 2002, Rev. not. b. 2003, 105.
(*2) Als een koopovereenkomst wordt gesloten onder de opschortende voorwaarde dat de koper voor een bepaalde datum
de vereiste exploitatievergunning verkrijgt, wordt de voorwaarde geacht te zijn vervuld, indien uit geen enkel stuk blijkt
dat de koper ook maar enige inspanning heeft gedaan om de vergunning te verkrijgen (Antwerpen 3 maart 2003, T.B.B.R.
2004, 196).
(*3) ASSER-HARTHAMP, o.c., 133, nr. 174.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)