Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

More documents

Recommendations

Info

VOORWAARDE – 104 mezelf verbind als ik me bedrink, zonder dat u erop speculeert dat ik aan de verleiding niet zal kunnen weerstaan. – De bewijslast VERBINTENISSENRECHT 153 Het staat aan de voorwaardelijke schuldeiser die beweert dat de schuldenaar op kunstmatige en foutieve wijze de vervulling van de voorwaarde heeft verhinderd, diens fout te bewijzen. (*1) Hij moet echter niet bijkomend bewijzen dat deze fout daadwerkelijk de vervulling van de voorwaarde belette. In combinatie met het eerder betoogde (zie nr. 147), leidt dit er dus toe dat de schuldeiser ermee kan volstaan de fout van de schuldenaar aan te tonen, zonder tevens het oorzakelijk verband tussen fout en schade – in dit geval het uitblijven van de voorwaarde – te moeten bewijzen, wat toch niet vanzelfsprekend is. Uiteraard kan de schuldenaar repliceren dat de voorwaarde, ook zonder zijn fout, zou zijn uitgebleven. (*2) Wel moet hij daarvan het bewijs leveren. Indien de voorwaarde juridisch onmogelijk is, en b.v. indruist tegen stedenbouwkundige voorschriften, kan de schuldenaar ermee volstaan hierop te wijzen. Een juridisch onmogelijke voorwaarde kan niet worden vervuld, hoe diligent de schuldenaar zich ook opstelt. (*3) De schuldeiser heeft overigens geen rechtmatig belang bij de vervulling van een zodanige voorwaarde. De rechtspraak belast zelfs weleens de schuldenaar met het bewijs dat hij geen fout beging. (*4) Dit valt allicht hierdoor te verklaren dat de schuldeiser, wanneer de voorwaarde bestaat in de beslissing van een (relatief onbepaalde) derde, een bank b.v. die al dan niet aan de kandidaat-koper een lening zal toestaan, een negatief feit moet bewijzen: de voorwaardelijke schuldenaar heeft noch bij bank 1, noch bij bank 2,... noch bij ...bank n om een lening gevraagd. Men gaat als het ware vermoeden dat de schuldenaar die geen lening verkreeg, dit aan zijn eigen passiviteit te wijten heeft en legt hem het tegenbewijs van dit feitelijk vermoeden op. Men realisere zich eveneens dat de fout van de schuldenaar in gevallen als deze bestaat in een omissie, een nalaten. Het moet dus vaststaan dat de voorwaarde, in casu de gewenste lening, zich zou hebben voorgedaan, indien de schuldenaar daartoe de nodige ijver aan de dag had gelegd. Een en ander mag echter niet doen vergeten dat de bewijslast principieel bij de schuldeiser ligt, die bovendien reeds, op het vlak van het bewijs, wordt bevrijd van het bewijsrisico nopens het causaal verband tussen de fout van de schuldenaar en het uitblijven van de voorwaarde. (*1) B.v. Bergen 10 september 1992, Rev. not. b. 1993, 384. (*2) ASSER-HARTHAMP, o.c., 134, nr. 174; G. MARTY en P. RAYNAUD, Dr. civ. II-1, Les obligations, Parijs, 1962, nr. 81; Brussel 12 juli 1905, Pas. 1906, II, 76; Antwerpen 30 juni 1998, A.J.T. 2000-2001, 211. (*3) Antwerpen 30 juni 1998, A.J.T. 2000-01, 211. (*4) Zie b.v. Kh. Bergen 12 juni 1997, T.B.H. 1998, 457: ‘Qu’ainsi le débiteur doit établir qu’il a accompli des diligences normales ou justifier les raisons pour lesquelles il n’a pu surmonter les obstacles mis à la réalisation de la condition’; Bergen 12 november 1991, D.C.C.R. 1992-93, 58 (59), met noot I. DEMUYNCK; Rb. Luik 15 november 1993, J.L.M.B. 1993, 1495. OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 105 De schuldeiser(-verkoper) moet echter geen fout van de schuldenaar(-koper) bewijzen, wanneer werd bedongen dat de voorwaarde van het verkrijgen van een lening (ten belope van een bepaald bedrag en tegen een bepaalde interest) geacht zal worden te zijn vervuld, wanneer de koper, binnen een bepaalde tijdsspanne, nalaat ten opzichte van de verkoper te bewijzen dat de lening hem werd geweigerd en dit met voorlegging van een attest in die zin van de aangeduide bank (of banken). Een analoog resultaat kan worden verkregen door het inlassen van een negatief geformuleerde voorwaarde: ‘de verkoop wordt gesloten onder de opschortende voorwaarde dat geen enkele schriftelijke en gemotiveerde weigering door de (een) bankier wordt meegedeeld binnen een termijn van...’. (*1) Een zodanig beding brengt mee dat de verkoop niet langer afhangt van de voorwaarde van het bekomen van een lening door de koper, maar van diens mededeling binnen een bepaalde termijn dat hij geen lening heeft kunnen bekomen. (*2) – De sanctie 154 Eerder werd betoogd dat de voorwaarde de partij(en) in staat stelt om op een niet-speculatieve manier met de onzekere toekomst om te gaan. Werd een opschortende voorwaarde in het voordeel van de schuldenaar bedongen, dan blijft diens verbintenis zonder uitwerking, zo de opschortende voorwaarde niet wordt vervuld. De niet-vervulling van de opschortende voorwaarde heeft derhalve normalerwijze tot gevolg dat de onzekerheid in die zin wordt opgeheven dat de verbintenis onder opschortende voorwaarde zonder uitwerking blijft. Indien de voorwaardelijke schuldenaar echter op foutieve wijze de vervulling van de voorwaarde verhindert, dan wordt deze voorwaarde, aldus artikel 1178 B.W., geacht te zijn vervuld. De onzekerheid wordt dan met andere woorden in die zin opgeheven dat de voorwaardelijke verbintenis effectief wordt en haar volle uitwerking heeft. De voorwaardelijke schuldenaar die, door het verhinderen van de vervulling van de voorwaarde, wilde vermijden effectief verbonden te worden, wordt effectief verbonden en bereikt net het omgekeerde van wat hij bedoelde. (*3) (*1) G. RASSON, ‘De opschortende voorwaarde van toekenning van een hypothecaire lening of krediet in de voorlopige verkoopovereenkomst’, Notarius 1991, 127 (kol. 1). Dit beding kan de verkoper echter zuur opbreken, wanneer de verkoop wordt gesloten door zijn lasthebber (-makelaar), en de koper achteraf geen gevolg geeft aan de overeenkomst. De verkoper moet dan immers het loon van de makelaar betalen, terwijl het goed niet verkocht geraakt. Wel kan hij het makelaarsloon terugvorderen van de onwillige koper (Rb. Luik 13 juni 1994, Rec. gén. enr. not. 1996, 198); voor de fiscale incidenties ervan, zie Rb. Brussel 23 april 2004, Rec. gén. enr. not. 2004, 397, nr. 25.463. (*2) Rb. Aarlen 17 januari 2002, Rev. not. b. 2003, 104. (*3) Voorzover hij iets dergelijks bedoelde. Men zal zich immers herinneren (zie nr. 148) dat ook een nalatigheid volstaat. Vanuit een andere invalshoek bekeken, kan men beweren dat de schuldenaar die zich slechts schijnbaar wou verbinden, via het mechanisme van art. 1178 B.W., wellicht tegen zijn wil in, verbonden wordt, via de verplichting redelijke stappen te ondernemen om de voorwaarde te doen intreden. ‘Tous les calculs du débiteur qui croyait pouvoir échapper à l’exécution de son obligation, se trouvent de la sorte déjoués, et ce dernier se trouve pris à son propre piège; il devra s’exécuter’ (O. MILHAC, La notion de condition dans les contrats à titre onéreux (B.D.P., 286), Parijs, 2001, 56, nr. 172. Bijzondere overeenkomsten OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)
Page 1 and 2:
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 1
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 53
Page 103: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 10
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161:
show all

Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?