Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 93
in je tuin velt die mijn uitzicht belemmert’, vervuld zijn, als de boom inderdaad wordt
geveld, ongeacht wie de hakbijl hanteert. (*1)
139 In beginsel is de voorwaarde ook ondeelbaar. Ze heeft slechts uitwerking, indien
ze in haar geheel vervuld is. (*2) De voorwaarde van het verkrijgen van een lening
met een looptijd van twintig jaar, tegen een maximumrentevoet van 5 %, is niet
gerealiseerd, als de betrokkene weliswaar een lening verkrijgt die echter binnen tien
jaar moet worden terugbetaald, tegen 6,75 %. De voorwaarde gaat dus in vervulling,
of ze gaat niet in vervulling, maar ze gaat niet gedeeltelijk in vervulling.
Dit houdt ook in dat de voorwaardelijke schuldeiser bij een gedeeltelijke vervulling
van de voorwaarde geen (proportionele) aanspraak kan maken op het hem voorwaardelijk
toegezegde. (*3) Partijen kunnen echter het tegendeel bedingen of dit tegendeel
kan voortvloeien uit de strekking van de overeenkomst. (*4)
Werd een verbintenis van meer dan één voorwaarde afhankelijk gesteld, dan kunnen
deze voorwaarden cumulatief of alternatief worden opgevat. In het eerste geval
heeft de verbintenis slechts uitwerking (c.q. dooft ze uit) indien en wanneer alle voorwaarden
samen vervuld zijn. In het tweede geval volstaat de vervulling van minstens
één van de alternatief gestelde voorwaarden. Welke van beide hypotheses in een concreet
geval voorligt, is andermaal een kwestie van interpretatie.
2. De invloed van een tijdsbepaling
140 Een positieve voorwaarde is vervuld, wanneer de toekomstige en onzekere gebeurtenis
waarvan de werking van de verbintenis afhankelijk werd gesteld, plaatsvindt.
Indien de werking van de verbintenis afhankelijk werd gesteld van het niet
plaatsvinden (of uitblijven) van een gebeurtenis (negatieve voorwaarde), dan is deze
voorwaarde vervuld, als het zeker is dat deze gebeurtenis niet zal plaatsvinden. (*5)
Omgekeerd is een positieve voorwaarde niet vervuld, als het zeker is dat de gebeurtenis
zich niet zal voordoen, terwijl de negatieve voorwaarde niet vervuld is, als de
gebeurtenis wel plaatsvindt.
In dit opzicht hebben de positieve en de negatieve voorwaarde een verschillend
‘epistemisch’ statuut. De positieve voorwaarde geldt als vervuld, als ze zich effectief
(*1) ASSER-HARTKAMP, ibid.
(*2) ASSER-HARTKAMP, o.c., 130, nr. 169.
(*3) Jur. civ., art. 1175 à 1180, nr. 46.
(*4) Eindejaarspremies (en andere daarmee gelijk te stellen voordelen) zijn niet louter vergoedingen wegens getrouwheid
aan de werkgever, maar maken deel uit van het loon. Maar het loon is proportioneel verschuldigd in verhouding tot de
duur van de tijdens het verlopen jaar gepresteerde arbeid; het recht op loon ontstaat immers naarmate de arbeidsprestaties
geleverd worden (Cass. 9 september 1985, R.W. 1985-86, 2692, met noot R. BOES, ‘De splitsbaarheid van de oudejaarspremie’,
2693-96).
(*5) ASSER-HARTHAMP, o.c., 130, nr. 169.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)