Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VOORWAARDE – 136
VERBINTENISSENRECHT
vente conditionnelle à une vente pure et simple’. (*1) Immers, ‘une chose est de constater
l’échec quand le mécanisme a fonctionné; autre chose est de laisser de côté le
mécanisme lui-même’. (*2)
204 Het lot van het betaalde handgeld hangt af van zijn concrete functie. (*3)
Dient het als voorschot, dan moet het worden teruggegeven, omdat de verbintenis
nooit uitwerking zal krijgen. Fungeert het als rouwgeld, dan moet het eveneens worden
teruggegeven, omdat de eigendom niet is overgegaan.
Het handgeld kan echter de prijs uitmaken waarmee de voorwaarde ‘gekocht’ werd.
De verkoper wil normalerwijze onvoorwaardelijk verkopen, maar hij aanvaardt zijn
rechten (en plichten) afhankelijk te maken van een toekomstige en onzekere gebeurtenis
die zijn wederpartij aangaat. Zolang de onzekerheid duurt, kan de voorwaardelijk
verbonden verkoper het goed niet aan derden vervreemden. Als de voorwaarde
niet in vervulling gaat, moet hij dus een nieuwe koper zoeken. Om de daardoor veroorzaakte
schade te vergoeden, mag de verkoper het handgeld houden, behoudens andersluidend
beding.
205 Het aangaan van een voorwaardelijke overeenkomst kan een aantal uitgaven en
kosten meebrengen: notariserelonen, registratie- en hypotheekrechten, studies die aan
het sluiten van de overeenkomst voorafgaan, immobilisatie van het materieel, e.d.m.
Indien de partijen hierover niets hebben bedongen, kunnen deze kosten, waarvan
de meeste, zo niet alle, niet terugvorderbaar zijn, ofwel ten laste worden gelegd van
de partij die aandrong op het inlassen van de voorwaarde, ofwel tussen de partijen
worden verdeeld. De eerste oplossing is niet evident, omdat de wederpartij heeft aanvaard
de overeenkomst te ‘conditionaliseren’ en de voorwaarde derhalve in de contractuele
sfeer is binnengedrongen.
Voorbereidende studies en onderhandelingskosten blijven evenwel in beginsel voor
rekening van de partij die ze heeft gemaakt.
206 In tegenstelling tot de vervulde voorwaarde, heeft de ontbrekende voorwaarde
geen terugwerkende kracht. Zodra vaststaat dat de voorwaarde zal uitblijven (art. 1176
B.W.), wordt de voorlopige situatie van tijdens de wachttijd definitief. Enkel wanneer
de partijen tijdens de wachttijd tot een (gedeeltelijke) uitvoering van de overeenkomst
zouden zijn overgegaan, zal er aanleiding bestaan om de klok terug te draaien.
Gaat de schuldenaar, hangende de voorwaarde, op eigen houtje reeds over tot de
voorlopige uitvoering van de verbintenis en blijkt nadien dat de voorwaarde niet in
vervulling is gegaan of nooit in vervulling zal gaan, dan kan hij het gepresteerde te-
(*1) G. GOUBEAUX, ‘Remarques sur la condition suspensive stipulée dans l’intérêt exclusif de l’une des parties’, Rép.
Defrénois 1979, art. 31987, 762, nr. 9.
(*2) G. GOUBEAUX, ibid.
(*3) Zie daarover H. DE PAGE, o.c., IV, nrs. 265 e.v.; Jur. civ., art. 1181-82, nrs. 40-43; Luik 13 december 1994, J.T.
1995, 452.
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers