Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

More documents

Recommendations

Info

VOORWAARDE – 128 VERBINTENISSENRECHT tende voorwaarde, die geen aanspraak kan maken op de koopsom. Een en ander geldt zelfs in de eerder onwaarschijnlijke hypothese, waarin de zaak reeds werd geleverd vooraleer de voorwaarde in vervulling is gegaan. (*1) Bij een overeenkomst om niet – een schenking b.v. – draagt de begiftigde het risico. 193 Het ter zijde stellen van de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde wordt in de doctrine op verschillende manieren uitgelegd. POTHIER, die de opstellers van de Code in dit opzicht erg inspireerde, leerde: ‘Si la chose qui faisait l’objet de l’obligation conditionnelle périt entièrement avant l’accomplissement de la condition, inutilement la condition s’accomplit par la suite; car l’accomplissement de la condition ne peut pas confirmer l’obligation de ce qui n’existe plus, ne pouvant pas y avoir d’obligation sans une chose qui en soit l’objet’. (*2) Ondanks de vervulling van de voorwaarde is de verbintenis, bij gebrek aan voorwerp, niet tot leven gekomen. Volgens anderen (*3) is artikel 1182, eerste lid B.W. gebaseerd op de vermoede wil van de partijen: de koper zou nooit aanvaarden om voorwaardelijk te contracteren, als het verlies voor hem zou zijn, zeker nu de zaak meestal in het bezit van de verkoper blijft. Deze zienswijze maakt het mogelijk ook de regeling bij gedeeltelijk verlies van de zaak (waarover onmiddellijk hierna) te verklaren. Ten slotte wordt de regeling van artikel 1182, eerste lid B.W. ook uitgelegd door de theorie van het rechtmatig vertrouwen. ‘Le vendeur, qui a aliéné sous condition suspensive, garde les apparences du droit vis-à-vis des tiers. Il en conserve les risques comme un véritable propriétaire’. (*4) Men voegt daaraan nog toe dat de voorlopige eigenaar de zaak in zijn bezit heeft en er het beheer van heeft, terwijl de eigenaar onder opschortende voorwaarde de zaak niet kan opeisen. (*5) (*1) Jur. civ., art. 1181-1182, fasc. 47, nr. 72. (*2) R. POTHIER, Traité des obligations, gecit., nr. 219. A. KLUYSKENS (o.c., 130, nr. 108, 1°) vindt dit echter een ‘flauwe verklaring’. Volgens hem verandert het voorwaardelijk karakter van de verbintenis niets aan het feit dat de overeenkomst gesloten is en dat de partijen verbonden zijn. Daarom heeft het tenietgaan van de verschuldigde zaak volgens hem dezelfde gevolgen als bij een onvoorwaardelijk contract: de verkoper moet niet leveren, maar de koper moet betalen. ‘Er is hier niet de minste reden om niet aan te nemen dat de schuldeiser, die het voordeel der aanwassen en der waardevermeerderingen hangende de voorwaarde geniet, ook niet het verlies lijden moet’; volgens hem rechtvaardigt het voorwaardelijk karakter van de verbintenis derhalve in geen enkel opzicht een afwijkende regeling inzake risicotheorie. In dezelfde zin: H. EYGOUT, De l’effet rétroactif de la condition accomplie, Ussel (Frankrijk), 1922, 257-258, nr. 371: ‘Sans doute la rétroactivité de la condition ne peut pas faire que l’objet n’ait pas péri, mais rien n’empêche de se reporter au jour où le contrat a été conclu pour régler à ce moment la situation respective des parties, et dire, par exemple, que l’acheteur doit quand même son prix. [...] On doit donc, en cas de perte de la chose, déterminer la situation respective du vendeur et de l’acheteur en se plaçant au moment où il y avait encore objet, c’est-à-dire décider que l’acheteur doit payer son prix, le vendeur étant, de son côté, et par la force des choses, dispensé d’exécuter son obligation’. (*3) C. DEMOLOMBE, Cours de Code Napoléon, XXV, nr. 426. (*4) H. DE PAGE, o.c., I, 250, nr. 167, 3°; vgl. M. PLANIOL en G. RIPERT, o.c., VII, 2e uitg., nr. 1043; H. EYGOUT, o.c., 260, nr. 376. (*5) H., L. en J. MAZEAUD, Leçons de droit civil, II-2, Biens, 7e uitg., door F. CHABAS, Parijs, 1989, 157, nrs. 1396 en 1397. OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 129 194 Bij gedeeltelijk tenietgaan van de zaak buiten de schuld van de schuldenaar, laat artikel 1182, derde lid B.W. aan de schuldeiser de keuze. Hij kan de verbintenis ofwel teniet doen, ofwel de zaak eisen in de staat waarin ze zich bevindt, evenwel zonder prijsvermindering. Toepassing van de retroactieve werking van de vervulde voorwaarde zou ertoe leiden dat de koper de aan de zaak berokkende beschadigingen voor lief moet nemen. Bijna altijd zal de koper voor de ontbinding kiezen, tenzij de verkochte zaak intussen in die mate in waarde zou zijn gestegen dat de waardestijging hoger uitvalt dan de waardedaling, voortvloeiend uit de beschadiging. Kiest de koper voor het behoud van de overeenkomst, dan is hij de volledige koopsom verschuldigd. De regeling van artikel 1182, derde lid B.W. legt het risico derhalve, in feite, bij de verkoper. (*1) De regel van artikel 1182, derde lid B.W. werd door de doctrine betwist. Omdat de verschuldigde zaak nog bestaat, zij het in beschadigde vorm, heeft de verbintenis tot levering nog een voorwerp. Logischerwijze moet de vervulling van de voorwaarde tot gevolg hebben dat de zaak moet worden geleverd in de staat waarin ze zich bevindt en dat het risico wordt gedragen door de voorwaardelijke verkrijger. ‘De beschadiging der zaak neemt het voorwerp van het contract niet weg, en men kan derhalve niet beweren dat bij gemis aan dit voorwerp, de overeenkomst niet tot stand kon komen. Daarenboven geniet de voorwaardelijke schuldeiser hier al de goede kansen van waardevermeerderingen en aanwas, zonder enigszins de kwade kansen der beschadiging te moeten dragen’. (*2) 195 Als de zaak ten slotte tijdens de wachttijd deels tenietgaat door de fout van de vervreemder, is hij aansprakelijk voor het veroorzaakte verlies. De schuldeiser, de voorwaardelijke verkrijger, heeft dan het recht om ofwel de verbintenis teniet te doen, ofwel om de zaak te eisen in de staat waarin ze zich bevindt. In beide gevallen kan hij echter nog bijkomende schadeloosstelling vorderen. Kiest hij voor het behoud van de overeenkomst, dan neemt de bijkomende schadeloosstelling de vorm aan van een prijsvermindering. Artikel 1182, vierde lid B.W. vormt overigens slechts een toepassing van artikel 1184 B.W. (*3) d. Verjaring van voorwaardelijke rechten 196 Er werd reeds betoogd dat de verjaring tegen de voorwaardelijke schuldeiser pas begint te lopen vanaf het in vervulling gaan van de voorwaarde (art. 2257 B.W.). (*1) G. BAUDRY-LACANTINERIE en L. BARDE, o.c., 67, nr. 854; M. PLANIOL en G. RIPERT, o.c., VII, 2e uitg., 399, nr. 1043. (*2) A. KLUYSKENS, o.c., 130, nr. 108,2°; vgl. BAUDRY-LACANTINERIE en L. BARDE, o.c., 67-69, nr. 854; AUBRY en RAU, o.c., IV, 6e uitg., § 302, blz. 108-109. Anderen zijn van mening dat het logischer ware geweest de overeenkomst te behouden, maar de koopsom evenredig te verminderen (H. EYGOUT, o.c., 262, nr. 380; ASSER-RUTTEN, Verbintenissenrecht. De verbintenis in het algemeen, Zwolle, 1978, 141). (*3) A. KLUYSKENS, o.c., 131, nr. 108,3°; G. BAUDRY-LACANTINERIE en L. BARDE, o.c., 71, nr. 860. Bijzondere overeenkomsten OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)
Page 1 and 2:
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 1
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 77
Page 127: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 12
Page 161: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 16
show all

Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?