Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VOORWAARDE – 112
VERBINTENISSENRECHT
163 Wat zo-even werd uiteengezet in verband met een voorwaardelijke schuldeiser
en schuldenaar, is van overeenkomstige toepassing op de voorwaardelijke vervreemder
en verkrijger van een zakelijk recht. De voorwaardelijke overdracht van een
zakelijk recht brengt de voorwaardelijke vervreemder in contact met een voorwaardelijke
verkrijger van datzelfde recht. Als A zijn eigendomsrecht op een huis onder
opschortende voorwaarde verkoopt aan B, wordt B eigenaar van het huis onder opschortende
voorwaarde en A eigenaar van datzelfde huis onder ontbindende voorwaarde.
‘[...] Dans les transferts de droits réels, la condition, quelle qu’elle soit, ne
peut attribuer le droit à l’une des parties sans en même temps le retirer à l’autre; et,
par voie de conséquence, la partie qui acquiert le droit, le reçoit nécessairement au
moment même où l’autre le perd’. (*1)
Tijdens de wachttijd behoudt de voorwaardelijke vervreemder (verkoper, schenker,...)
alle attributen van het eigendomsrecht; hij behoudt het bezit en het genot van
de zaak. Met betrekking tot de vervreemde zaak kan hij rechtsgeldig daden van bewaring,
van beheer en zelfs van beschikking stellen. Zulke daden maken geen daden
uit a non domino. Hij heeft de vereiste hoedanigheid om eigendoms- en bezitsvorderingen
in te stellen met betrekking tot het vervreemde goed. De rechtsgeldigheid
en effectiviteit ervan worden echter bedreigd door het in vervulling gaan van de
voorwaarde.
Zijn schuldeisers kunnen op het voorwaardelijk vervreemde goed, tijdens de
wachttijd, beslag leggen (nog steeds onder voorbehoud van de vervulling van de
voorwaarde (*2)). Als de vervreemder houder is van het vervreemde goed, kan hijzelf
tot de hypothecaire zuivering overgaan. (*3) Na de vervulling van de voorwaarde zal
de zuivering echter ten goede komen aan de verkrijger. (*4)
Heeft de vervreemding op een aandeel in een onverdeeld goed betrekking, dan kan
de verkoper onder opschortende voorwaarde de verdeling uitlokken of verweer voeren
tegen een vordering tot verdeling. Een tijdens de wachttijd totstandgekomen verdeling
zal, na het in vervulling gaan van de voorwaarde, aan de verkrijger onder opschortende
voorwaarde tegenwerpelijk zijn. Wel kan deze laatste in de verdeling
tussenkomen om zijn rechten te vrijwaren (art. 882 en 1180 B.W.). De verdeling kan
in der minne geschieden, en moet dus niet gerechtelijk gebeuren. Men overwege in
dit verband dat de verdeling, in ons recht, geen daad van beschikking uitmaakt en
enkel een privatief deel in de plaats stelt van een onverdeeld aandeel. De verdeling is
(*1) J.J. TAISNE, in Jur. civ., art. 1181-1182, fasc. 47, nr. 3; vgl. eerder, nr. 58.
(*2) ‘Les créanciers du vendeur ou du donateur sous condition suspensive sont autorisés à saisir la chose vendue ou donnée,
tout comme les autres biens de leur débiteur. Seulement, s’il s’agissait d’une saisie immobilière, poursuivie par un
simple créancier chirographaire ou par un créancier hypothécaire, postérieur à la transcription de l’acte d’aliénation, et
qu’il n’existât pas de créanciers hypothécaires antérieurs, le jugement d’adjudication ne pourrait, après l’accomplissement
de la condition, être opposée à l’acquéreur ou au donataire’ (AUBRY en RAU, Cours de droit civil français, IV, 6e uitg.,
door E. BARTIN, Parijs, 1964, § 302, blz. 102, en noot 48).
(*3) BAUDRY-LACANTINERIE en BARDE, o.c., nr. 834.
(*4) Leidt de zuivering tot een hoger bod, dan is de toewijzing tegenstelbaar aan de verkrijger (AUBRY en RAU, Cours
de droit civil français, IV,o.c., § 302, blz. 103).
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers