Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 95
van die tijdsspanne staat dan immers vast of de voorwaarde werd vervuld. Zo vermijdt
men dat de wachtperiode, i.e. de periode tussen het stellen van de rechtshandeling
en het al dan niet in vervulling gaan van de voorwaarde, al te lang duurt. ‘Even
noodzakelijk als te weten wat de vervulling [van de voorwaarde] bewerkstelligt is het
te weten wanneer de vervulling met het beoogde effect kan of moet plaatsvinden’. (*1)
Als een positieve voorwaarde, uitdrukkelijk of stilzwijgend, binnen een bepaalde
termijn moet worden vervuld, komt het verstrijken van deze termijn zonder dat de
toekomstige en onzekere gebeurtenis heeft plaatsgehad, erop neer dat de verbintenis
onder opschortende voorwaarde daarna niet meer kan ontstaan (art. 1176 B.W.).
Een inlader bevracht b.v. ‘als het schip “Mathilde”, indien het nog dit jaar in de
haven van Antwerpen aanmeert’. (*2) Als ‘Mathilde’ pas op 16 januari van het daaropvolgende
jaar aanmeert, is de bevrachter vanaf 1 januari van het nieuwe jaar definitief
bevrijd. En als iemand zijn huis te Gent verkoopt, onder de ontbindende voorwaarde
dat hij, uiterlijk op 31 december van het lopende jaar, tot rechter in Gent wordt
benoemd, blijft de koper zuiver en onvoorwaardelijk eigenaar van het huis, indien de
verhoopte benoeming op 31 december nog steeds niet heeft plaatsgehad.
De partijen kunnen echter de overeengekomen tijdsspanne verlengen of afstand
doen van het verstrijken van de termijn. Als ‘Mathilde’ op 31 december met bolle
zeilen op de haven van Antwerpen afstevent, zodat het uitstel slechts beperkt zal zijn,
zullen de partijen allicht geneigd zijn om de datum enigermate op te schuiven.
Indien daarentegen geen termijn is bepaald, kan de voorwaarde nog te allen tijde
worden vervuld. Ze geldt slechts als onvervuld, zodra het zeker is dat de gebeurtenis
– het aanmeren van het schip in de haven van Antwerpen of de benoeming tot rechter
in Gent – zich niet meer kunnen voordoen. ‘Mathilde’ lijdt b.v. schipbreuk en is gezonken.
142 Het zo-even betoogde is van overeenkomstige toepassing op de negatieve voorwaarde.
Is de als opschortende voorwaarde gestelde gebeurtenis uitgebleven binnen de bepaalde
periode, dan is de voorwaarde vervuld. Ze kan zelfs vroeger vervuld zijn, indien
vóór het verstrijken van de termijn komt vast te staan dat de gebeurtenis zich
niet zal voordoen. Zo is de voorwaarde ‘als het schip “Mathilde” dit jaar niet aanmeert
in de haven van Antwerpen’, vervuld op het einde van het jaar, wanneer ‘Mathilde’
inderdaad niet is komen aanmeren, of zelfs vroeger, indien ‘Mathilde’ in november
door een noordwesterstorm in de nabijheid van IJsland vergaat.
Werd geen tijdsspanne bepaald, dan is de voorwaarde pas vervuld, als vaststaat dat
ze niet (meer) zal plaatshebben. Correlatief houdt dit in dat de voorwaarde niet vervuld
is, zolang de gebeurtenis zich kan voordoen (art. 1177 B.W.). Zo blijft de voor-
(*1) J.D.A. DEN TONKELAAR, Opschortende en ontbindende voorwaarden volgens BW en NBW, inStudiepockets Privaatrecht,
nr. 31, Zwolle, 1983, 66.
(*2) Vgl. Rb. Luik 13 juni 1994, Rec. gén. enr. not. 1996, 199.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)