Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 65
betalen de dag van het sluiten van de overeenkomst. Wegens dit gestorte voorschot
heeft de concessiehouder er alle belang bij de exploitatie zo spoedig mogelijk te starten.
(*1) Als de exploitatie rendabel is (en blijft, ondanks de aan de eigenaar te betalen
vergoeding), blijft de concessionaris er overigens ook, afgezien van dit voorschot,
belang bij hebben zijn activiteiten verder te zetten.
Een beding in een arbeidsovereenkomst tussen een werkgever en een handelsvertegenwoordiger,
volgens welk de eerste eenzijdig de aan de tweede toegewezen
gebiedssector kan wijzigen, maakt evenmin een louter potestatieve voorwaarde uit.
Bovendien was immers bedongen dat de sectorwijziging voor de vertegenwoordiger
geen verlies mocht teweegbrengen en dat een eventuele vergoeding mogelijk was. Uit
een en ander volgt dat ‘de tussen partijen bedongen mogelijkheid van sectorwijziging
betrekking heeft op het voorwerp van de verbintenis, en dus geen gebeurtenis uitmaakt
waarvan de uitvoering of het voortbestaan van de verbintenis afhankelijk
is’ (*2). De sectorwijziging noopte de werkgever bovendien tot een offer, en brengt
voor hem een niet te verwaarlozen nadeel mee: de wijziging mag geen nadeel voor de
vertegenwoordiger meebrengen, en verplicht diens werkgever eventueel tot schadeloosstelling.
De vertegenwoordiger is dus niet overgeleverd aan de willekeur van zijn
werkgever.
De vermelding op een bestelbon voor een auto ‘annulering mogelijk indien geen
levering eind mei 1995 en teruggave voorschot’, heeft evenmin tot gevolg dat de
dealer niet verbonden is. Ze biedt enkel aan de koper de mogelijkheid om de bestelling
te annuleren bij laattijdige levering. Het is onzinnig om hierin een louter potestatieve
voorwaarde te willen zien ten voordele van de dealer. Deze heeft er immers
alle belang bij om zoveel mogelijk wagens te verkopen; hij moet bovendien, bij de
annulering van de verkoop, het voorschot terugbetalen. (*3)
Of neem een rechtsbijstandsverzekering waarbij de verzekeraar zich het recht voorbehoudt
in geschillen die hem onredelijk lijken, niet tussen te komen. De verbintenis
van de verzekeraar is niet afhankelijk van een louter potestatieve voorwaarde, omdat
hij zich ertoe verplicht de kosten van zijn verzekerde terug te betalen, indien deze op
eigen initiatief de procedure start of verderzet, en gelijk haalt. (*4)
94 De wetgever zelf bevestigt overigens onrechtstreeks de hier verdedigde visie door
de verkoop met recht van wederinkoop als rechtsgeldig te beschouwen. Ook indien
men de verkoop opvat als zou hij een verbintenis onder ontbindende voorwaarde langs
de zijde van de verkoper in het leven roepen, is deze voorwaarde niet louter pote-
(*1) Cass. fr. 3 december 1956, Bull. civ. 1956, I, nr. 435; anders: Antwerpen 20 mei 1996, R.W. 1999-2000, 1058.
(*2) Cass. 15 januari 1979, Arr. Cass. 1979-80, 544; vgl. Cass. 12 december 1973, Arr. Cass. 1974, 423; Cass. 19 september
1983, Arr. Cass. 1983-84, 52; zie overigens supra, nr. 85, noot 6.
(*3) Luik 28 maart 1991, J.L.M.B. 1992, 76, waarin dit laatste motief echter niet wordt vermeld; vgl. Luik 20 december
1962, J.L. 1963-64, 73.
(*4) Cass. 16 december 1960, Arr. Cass. 1961, 375. Het Hof beslist, in overeenstemming met de klassieke terminologie,
dat de vervulling van de voorwaarde niet uitsluitend van de wil van de verzekeraar afhangt; ze hangt immers ook af van
het resultaat van het proces; Rb. Dendermonde 19 december 1931, R.G.A.R. 1934, 1675.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)