Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 27
Het voorkeurrecht neemt in concreto vaak de vorm aan van een voorkooprecht: de
eigenaar van een huis verleent aan iemand – de zittende huurder b.v. – het recht om,
bij een eventuele verkoop, dit huis te kopen tegen een bepaalde prijs of voor de prijs
die een derde bereid is te betalen. (*1)
37 Wie aan een ander een eventueel recht heeft verleend – de optiegever of de
schuldenaar van een voorkeurrecht – kan niettemin op voorwaardelijke wijze beschikken
over het goed dat het voorwerp van de optie of van het voorkeurrecht uitmaakt.
Als A b.v. aan B een voorkooprecht heeft verleend met betrekking tot een zeer kostbaar
juweel, kan A ditzelfde juweel verkopen aan C, op voorwaarde dat B zijn
voorkooprecht niet uitoefent. B beschikt dan over een eventueel recht dat nog verre
van volmaakt is, maar toch juridisch wordt beschermd. (*2) A schendt dit eventueel
recht van B niet, als hij het goed verkoopt aan C, indien zich een toekomstige en
onzekere gebeurtenis – B maakt geen gebruik van zijn voorkooprecht - voordoet. De
rechtshandeling A – C is geldig, maar voorwaardelijk: ze heeft geen uitwerking, zolang
onzekerheid bestaat over de reactie van de begunstigde van het voorkooprecht.
Anderzijds kan B zijn eventueel recht aan D overdragen.
38 Men denke voorts aan een kredietopening, die een bank ertoe verplicht haar wederpartij
geld in leen te verstrekken, zodra deze laatste verklaart deze gelden in leen
te willen ontvangen. (*3) Of aan een werkgever die, teneinde te voorkomen dat zijn
bedrijf stagneert indien vaste arbeiders plotseling verhinderd zouden zijn om te werken,
met niet in dienst zijnd personeel een overeenkomst sluit, dat er zich toe verplicht
telkens tegen loon te komen werken, als de werkgever daaraan behoefte heeft,
en dus instemt met hun tewerkstelling. (*4)
39 Ook bij een borgtocht voor toekomstige schulden worden de rechten van de
schuldeiser toch in een bepaalde mate juridisch beschermd. De borg kan op zijn gegeven
woord niet meer terugkomen, ook niet in de periode waarin de te waarborgen
schuld nog niet is ontstaan. De schuldeiser heeft er, van bij het aangaan van de borgtocht,
recht op dat deze toekomstige schulden, zodra ze effectief ontstaan, daadwer-
(*1) J. BYTTEBIER maakt het volgende onderscheid tussen het voorkoop- en het voorkeurrecht. De begunstigde van een
voorkooprecht heeft de mogelijkheid om bij voorrang een bepaald goed aan te kopen tegen dezelfde voorwaarden waaronder
een kandidaat-koper zich van te voren voorwaardelijk heeft verbonden. Dit impliceert dat de verkoopsvoorwaarden
vooraf onherroepelijk zijn vastgelegd en dat de houder van het voorkooprecht hieraan niets meer kan wijzigen. Hij aanvaardt
of hij aanvaardt niet. In tegenstelling tot het voorkooprecht houdt het voorkeurrecht enkel in dat de begunstigde de
eerste kans moet krijgen om bij een eventuele verkoop hetzij een bod te doen, hetzij in te gaan op het voorstel van de
verkoper (‘Het conventioneel voorkeur- en voorkooprecht in de notariële praktijk’, in Facetten Ondernemingsrecht. Liber
amicorum Frans Bouckaert, Leuven, 2000, 120-121). Meestal beschouwt men het voorkooprecht echter als een speciaal
geval van het voorkeurrecht.
(*2) Over deze bescherming, zie B. TILLEMAN, o.c., 276-279.
(*3) Voor meer details, zie o.m. H. BRAECKMANS, ‘Kredietverrichtingen’ in W. VAN GERVEN, Handels- en economisch
recht, deel I, Ondernemingsrecht, vol. B, Brussel 1989, 581, nr. 635.
(*4) ASSER-HARTKAMP, IV-2, o.c., nr. 75a.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)