Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

More documents

Recommendations

Info

VOORWAARDE – 110 VERBINTENISSENRECHT A. DE GEVOLGEN VAN DE OPSCHORTENDE VOORWAARDE TIJDENS DE WACHTTIJD 160 Logischerwijze gesproken, kan de schuldeiser zijn voorwaardelijk recht niet uitoefenen tijdens de wachttijd; de schuldenaar is immers slechts voorwaardelijk jegens hem verbonden. Het zou echter te ver gaan om het bestaan van de voorwaardelijke verbintenis tijdens de wachttijd volkomen te negeren. De voorwaarde kan immers worden vervuld en de rechten van de schuldeiser moeten worden gevrijwaard met het oog op deze hypothese. Dit lijkt te impliceren dat de schuldenaar, zolang de voorwaarde hangende is, toch enigszins rekening zal moeten houden met de mogelijkheid dat ze in vervulling gaat en dat de schuldeiser niet geheel passief moet toezien als zich feiten voordoen die de uitoefening van zijn recht in het gedrang zouden brengen. Tijdens de wachttijd zal men dus de rechten van de schuldeiser en van de schuldenaar op een harmonieuze manier met elkaar moeten verzoenen. (*1) 1. De rechten verbonden aan een onvoorwaardelijke rechtshandeling kunnen nog niet worden uitgeoefend 161 Als een rechtshandeling wordt gesloten waarbij sommige verbintenissen van een opschortende voorwaarde afhankelijk worden gesteld, kan de schuldeiser het voorwaardelijk karakter van zijn rechten uiteraard niet negeren en optreden alsof deze verbintenis(sen) onvoorwaardelijk en actueel werd(en) aangegaan. Zolang de voorwaarde hangt, kan de schuldeiser de schuldenaar dan ook niet tot nakoming dwingen. Hij kan noch bewarend noch uitvoerend beslag leggen. (*2) Bij analogische uitbreiding van artikel 1415, tweede lid Ger. W. wordt evenwel geleerd dat bewarend beslag kan worden gelegd voor een voorwaardelijke vordering, wanneer de nakoming van de schuld in de toekomst gevaar loopt. (*3) De schuldeiser kan evenmin de zijdelingse vordering uitoefenen (*4); die gaat immers verder dan het louter veilig stellen van zijn belangen. Door het instellen van de zijdelingse vordering bemoeit de schuldeiser zich met de zaken van zijn schuldenaar op een rechtstreekse, positieve manier. ‘Elle est, en ce sens, agressive, en non pas simplement expectative, conservatoire’. (*5) Men leert ook dat de voorwaardelijke schuldeiser, tijdens de wachttijd, de pauliaanse vordering niet mag instellen. De rechtshandeling waaruit zijn voorwaardelijke vordering voortvloeit, moge weliswaar de bedrieglijke verarming van de schuldenaar chronologisch voorafgaan, maar zolang de onzekerheid duurt, heeft zijn schuldvorde- (*1) Vgl. H. DE PAGE, Traité élémentaire de droit civil belge, I, 1962, nr. 156; Y. HANNEQUART, in Nov., Dr. Civ., IV-2, Brussel, 1958, v° Condition, nr. 209. (*2) H. DE PAGE, o.c., I, nr. 159, 1°; P. VAN OMMESLAGHE, Droit des obligations, Brussel, 1996, 766, nr. 6. (*3) E. DIRIX EN K. BROECKX, Beslag, inA.P.R., Antwerpen, 2001, 277, nr. 436; Cass. 10 mei 1991, Arr. Cass. 1990- 91, 906, R.W. 1991-92, 405, met noot E. DIRIX. (*4) H. DE PAGE, ibid.; P. VAN OMMESLAGHE, o.c., 766, nr. 3. (*5) Vgl. H. DE PAGE o.c., III, nr. 183, A en B en nr. 191, C; Y. HANNEQUART, o.c., nr. 217. OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 111 ring nog geen uitwerking. (*1) Toch zou eventueel kunnen worden overwogen om aan de voorwaardelijke schuldeiser het voordeel van de Pauliana toe te kennen, indien hij aantoont dat de gewraakte handeling, ofschoon verricht vóór de vervulling van de voorwaarde, werd gesteld om de inning van de toekomstige schuld te bemoeilijken of onmogelijk te maken. (*2) Het probleem heeft overigens weinig praktisch belang. Als de voorwaarde in vervulling gaat, brengt de terugwerkende kracht daarvan immers mee dat de schuldeiser alle bedrieglijke handelingen die zijn schuldenaar tijdens de periode van onzekerheid stelde, met de Pauliana kan aanvechten (*3) (zie verder, nr. 181). Tussen de voorwaardelijke schuldvordering van de schuldeiser en een actuele schuldvordering van de schuldenaar is geen wettelijke (*4) compensatie mogelijk; de schuldvordering van de schuldeiser is immers niet eens opeisbaar. (*5) En zolang de voorwaarde niet vervuld is, loopt de bevrijdende verjaring niet met betrekking tot een voorwaardelijke schuldvordering; tijdens de wachttijd kan de schuldeiser immers geen betaling vorderen (art. 2257 B.W.). (*6) 162 Correlatief kan de schuldenaar de schuldeiser, tijdens de periode van onzekerheid, niet dwingen zijn betaling te aanvaarden. En wanneer de schuldenaar de schuldeiser, vóór de vervulling van de voorwaarde, zou betalen in de onwetendheid van de voorwaarde zelf of in de waan verkerend dat ze reeds vervuld is, heeft men te maken met een onverschuldigde betaling. De dwalende schuldenaar mag het onverschuldigd betaalde terugvorderen. (*7) (*1) H. DE PAGE, o.c., III, nr. 229-230; M. PLANIOL en G. RIPERT, Traité pratique de droit civil français, VII, 2e uitg., door P. ESMEIN, J. RADOUANT en G. GABOLDE, Parijs, 1954, nr. 995; J. GHESTIN, Traité de droit civil, II, Les obligations, Les effets du contrat, Parijs, 1992, nr. 692; vgl. Rb. Dendermonde 4 december 1931, Pas. 1933, III, 19. (*2) R. KRUITHOF, H. BOCKEN e.a., ‘Overzicht van rechtspraak. De Verbintenissen’, T.P.R. 1994, 689, nr. 363; Cass. 19 maart 1998, T.B.H. 1998, 531, met noot C. VERBRUGGEN, R.W. 1998-99, 1177, met noot K. VAN RAEMDOCNK. (*3) G. BAUDRY-LACANTINERIE, Traité théorique et pratique de droit civil, XIII, door G. BAUDRY-LACANTINE- RIE en L. BARDE, Parijs, 1907, nr. 813. (*4) Wel is een conventionele compensatie mogelijk; partijen kunnen afspreken dat ook voorwaardelijke schulden zullen worden gecompenseerd, mits zij daardoor geen afbreuk doen aan de verworven rechten van derden (A. VERBEKE en I. VERVOORT, ‘Contracten onder voorwaarde’, in B. TILLEMAN en A. VERBEKE (eds.), Knelpunten Kanscontracten, Schoten, 2004, 166 e.v., nr. 37. (*5) H. DE PAGE, o.c., III, nr. 637; J. ROODHOOFT e.a., Bestendig Handboek Verbintenissenrecht, v° Verbintenissen onder voorwaarde (door B. CLAESSENS), Antwerpen, losbl., III.1-5 - III.1-8, nr. 2527; Cass. 15 september 1983, Arr. Cass. 1983-84, 41, Pas. 1984, I, 42, met concl Adv. Gen. E. LIEKENDAEL (vooral nrs. 9-11), R.W. 1983-84, 2887, J.T. 1985, 185. (*6) Bergen 27 april 1993, R.G.A.R. 1995, 12407; PLANIOL en RIPERT, o.c., VII, nr. 130; vgl. ASSER-HARTKAMP, Verbintenissenrecht, I,De verbintenis in het algemeen, Deventer, 2004, nr. 644; art. 3:313 N.B.W. In feite kan hij dit wel, omdat hij bewarende maatregelen kan treffen (zie verder, nr. 166). De wetgever wilde de schuldeiser echter niet verplichten om de kosten te maken van een stuiting van de verjaring, nu de schuldenaar goed weet dat hij (de schuldeiser) hem niet kan vervolgen (H. DE PAGE, o.c., VII, nr. 114, A; Y. HANNEQUART, o.c., v° Condition, nrs. 319-322). (*7) H. DE PAGE, o.c., I, nr. 159,2°; P. VAN OMMESLAGHE, o.c., 766; Y. HANNEQUART, o.c., nr. 270; Cass. 7 oktober 1982, Arr. Cass. 1982-83, 215, Res iura imm. 1983, 95. Bijzondere overeenkomsten OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)
Page 1 and 2:
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 1
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 59
Page 109: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 10
Page 161:
show all

Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?