Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

More documents

Recommendations

Info

VOORWAARDE – 152 <strong>VERBINTENISSEN</strong>RECHT tot de voorwaardelijk vervreemde zaak geen daden van beheer verrichten (*1) en dan moet de definitieve eigenaar, en niet de tussentijdse, het risico van het tenietgaan van de zaak dragen. Omdat evenwel vaststaat dat niemand, ook niet het Burgerlijk Wetboek, de zo-even vermelde rechtsgevolgen wil, moet worden erkend dat ons recht, ondanks de artikelen 1179 en 1183 B.W., de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde, in de strikte zin van het woord, niet kent. 234 Men herinnere zich dat voorwaardelijke rechtshandelingen de partijen in staat stellen om op een intelligente manier met de onzekere toekomst om te gaan (zie supra, nr. 4). Hernemen we het voorbeeld waarin A, op 2 januari 2005, aan B zijn huis te Brussel verkoopt, onder de opschortende voorwaarde dat B aldaar vóór 1 mei 2005 tot rechter wordt benoemd. B’s voorwaardelijk recht zou geen enkele waarde hebben en de voorwaardelijke rechtshandeling geen enkele zin (of althans erg weinig zin), indien het A vrij stond zijn huis op 1 maart 2005 onvoorwaardelijk te verkopen aan een derde, C. Het is duidelijk dat de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde het voorwaardelijk recht van de voorwaardelijke koper, B, zeer energiek beschermt. Wegens de terugwerking van de vervulde voorwaarde wordt B immers geacht vanaf 2 januari 2005 definitief en onvoorwaardelijk eigenaar te zijn geweest. Hij kan derhalve de verkoop door A aan C betwisten, en die is hem in geen geval tegenwerpelijk. Analoge overwegingen gelden overigens voor de ontbindende voorwaarde. Om dit in te zien, volstaat het het voorbeeld in die zin aan te passen dat A, op 2 januari 2005, aan B zijn huis in Brussel verkoopt onder de ontbindende voorwaarde dat A aldaar, vóór 1 mei 2005, tot rechter wordt benoemd. Als B het huis tussentijds, op 1 maart b.v., doorverkoopt aan C, mag A het recht van deze laatste ignoreren, nadat hij op 30 april 2005 tot rechter in Brussel werd benoemd. ‘La rétroactivité protège donc le titulaire du droit définitif contre les actes faits pendente conditione par le titulaire du droit conditionnel inverse’. (*2) Of nog: ‘Si mon droit [in ons voorbeeld, dit van B, voorwaardelijke koper] n’est encore qu’aléatoire, rudimentaire, ‘en germe’, il offre néanmoins un caractère suffisant de réalité pour empêcher que mon débiteur [A] ne le rende illusoire. Sinon, le droit conditionnel ne serait d’aucune utilité. Il s’ensuit nécessairement que le caractère (*1) H. EYGOUT, o.c., 109, nr. 129 erkent dat de keuze tussen de strikte terugwerking van de vervulde voorwaarde en de werking van de regel Nemo ad alium plus iuris transferre potest quam ipse habet geen belang heeft inzake vervreemdingen. ‘Mais il en va différemment au point de vue de l’usage et de la jouissance de la chose. Dire qu’il n’a pas eu le droit d’user de la chose, c’est rigoureusement du moins l’obliger à indemniser le contractant de l’usage qu’il en a fait sans droit. Dire qu’il n’a pas eu le droit de percevoir les fruits de la chose, c’est dire qu’il devra les restituer ou en rendre la valeur. Telle est la situation de celui, vendeur sous condition suspensive ou acheteur sous condition résolutoire, qui est réputé n’avoir jamais eu de droit sur la chose à partir du jour du contrat envisagé’ (ibid., 148, nr. 192). (*2) Ph. MALAURIE en L. AYNèS, Cours de droit civil, VI-3, Les obligations, Le régime général, Parijs, 2001, 134, nr. 184. OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers
<strong>VERBINTENISSEN</strong>RECHT VOORWAARDE – 153 d’actualité du droit qu’en principe, mon vendeur [A] conserve, est déjà amoindri par la condition, dans la mesure où mon droit pourrait se réaliser’. (*1) 235 Eigen aan de voorwaardelijke verbintenis is derhalve dat de voorwaardelijke schuldenaar niets mag doen dat het voorwaardelijk recht van de schuldeiser definitief in het gedrang brengt. Anders uitgedrukt: eigen aan het voorwaardelijk recht is dat de schuldeiser – de koper onder opschortende voorwaarde of de schenker onder ontbindende voorwaarde – de rechtshandelingen die de schuldenaar tijdens de wachttijd heeft gesteld en die strijdig zijn met zijn voorwaardelijk recht, mag negeren. Wat dus eigenlijk bedoeld wordt met de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde is dat Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet, en niets meer. (*2) Als A zijn huis in Brussel verkoopt aan B onder de opschortende voorwaarde dat B er tot rechter zal worden benoemd, wordt B, door het sluiten van deze overeenkomst, eigenaar onder opschortende voorwaarde van het huis, terwijl het eigendomsrecht van A zal vervallen indien de voorwaarde zich voordoet. Het eigendomsrecht van A wordt dus verminderd en aangetast door het voorwaardelijk recht van B in omgekeerde zin. Als A, na de verkoop aan B, aan derden nog zakelijke rechten toestaat op het huis, is hun recht in dezelfde mate ‘verminderd’, en staat het met name bloot aan ontbinding door het in vervulling gaan van de bedongen voorwaarde. ‘Le vendeur sous condition suspensive [...] n’a plus à partir du contrat qu’un droit menacé de disparaître. Dès lors, il ne peut plus consentir que des droits eux aussi précaires. Si la condition se réalise, ce droit de propriété du vendeur conditionnel disparaît, les droits consentis à des tiers du possesseur aussi’. (*3) Hierbij wordt wel verondersteld dat de koper onder opschortende voorwaarde zijn titel heeft laten overschrijven vóór de onvoorwaardelijke koper, C. Wanneer B im- (*1) H. DE PAGE, o.c., I, 243-244, nr. 165, A. Vgl. H. EYGOUT, o.c.: ‘Il faut nécessairement que le contractant qui doit être propriétaire de la chose à l’événement de la condition, soit à l’abri des actes de son cocontractant, contraires aux engagements pris. En anéantissant ces actes, en les faisant considérer comme faits sans droit, l’effet rétroactif assure de la façon la plus nette et la plus efficace l’exécution des engagements du débiteur’ (311, nr. 459). En na alle uitzonderingen op de retroactiviteit te hebben opgesomd, komen G. MARTY en P. RAYNAUD tot de bevinding: ‘[C]es dérogations diverses limitent les effets de la rétroactivité conditionnelle à l’anéantissement des actes de disposition émanant du titulaire du droit résolu et à la validation au contraire de ceux émanant du titulaire du droit suspendu par la condition’ (Dr. Civ., I,2euitg., Parijs, 1973, 297, nr. 164). (*2) A. COLIN en H. CAPITANT, o.c., 939, nr. 1695. (*3) M. PLANIOL en G. RIPERT, o.c., VII, 389, nr. 1037. De geciteerde passages geven steun aan de stelling van A.H. SCHELTEMA, o.c., volgens wie het enige alternatief voor de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde erin bestaat dat men het voorwaardelijk recht van de voorlopige eigenaar beschouwt als een beperkt zakelijk recht, dat het recht van de definitieve eigenaar beperkt. Ook de eerdere uiteenzetting (nrs. 224-225) over de wijze waarop de voorwaardelijk gerechtigden de aan de voorwaarde inherente onzekerheid konden opheffen, steunt volledig op de visie dat voorwaardelijke zakelijke rechten beperkte zakelijke rechten creëren. ‘La condition produit un effet immédiat en mettant en présence deux titulaires de droits actuels, complémentaires et opposés... Le corrolaire en est que les pouvoirs que chacun des titulaires de droits conditionnels peut exercer, sont limités de manière qu’il ne puisse porter atteinte aux droits de son conconctractant’ (Ph. DEROUIN, ‘Pour une analyse ‘fonctionnelle’ de la condition’, Rev. trim. dr. civ. 1978, 29, nr. 52). ‘‘En présence d’une condition, on trouve non pas seulement deux titulaires alternatifs du même droit comme dans chaque cas de résolution, mais deux titulaires dont les droits sont actuels et contemporains, deux titulaires dont l’un a certes vocation à exclure l’autre, mais qui, ‘pendente conditione’, coexistent nécessairement’’ (ibid., 21, nr. 34). Bijzondere overeenkomsten OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)
Page 1 and 2:
VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 1
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 10
Page 151: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 15
Page 161: VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE - 16
show all

Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?