Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VOORWAARDE – 158
VERBINTENISSENRECHT
dende voorwaarde, geen belang of hoedanigheid meer om de vervreemding te betwisten;
zijn recht is immers ontbonden. Vóór het in vervulling gaan van de voorwaarde
zou hij de vervreemdingen eventueel kunnen betwisten en de zaak kunnen revindiceren,
indien die in het bezit van de derde werd gesteld (wat overigens eerder theoretisch
is). Maar dan zou kunnen worden gerepliceerd dat de vervreemder, B, aan de
derde slechts zijn eigen recht kon overdragen, d.i. een recht op de vervulling van de
voorwaarde en geen zakelijk recht op het vervreemde goed zelf. Maar dit recht op de
vervulling van de voorwaarde brengt het zakelijk recht van de voorlopige eigenaar, A,
niet in het gedrang.
240 Ook voor het lot van de bewarende maatregelen maakt het geen verschil uit of
men de terugwerkende kracht strikt en consequent toepast dan wel haar werking beperkt
tot de regel Nemo plus iuris... (*1) In elk geval hebben deze maatregelen immers
gevolg vanaf het ogenblik waarop ze worden verricht en niet vanaf het ogenblik
van de vervulling van de voorwaarde.
Nemen we b.v. de overschrijving van een overdracht van zakelijke onroerende
rechten (art. 1 Hyp. W.). De verkoper onder opschortende voorwaarde – de voorlopige
eigenaar – zal in de regel niet overgaan tot de overschrijving van de verkoop; hij
heeft daarbij geen enkel belang. Het is de koper die de overschrijving zal vragen; zo
kan hij zijn voorwaardelijk recht tegenwerpelijk maken aan derden aan wie de verkoper
het goed tijdens de wachttijd eventueel zou vervreemden. (*2) Deze overschrijving,
die ertoe strekt het eventuele recht van de definitieve eigenaar te beveiligen,
heeft gevolgen vanaf de dag waarop de akte wordt overgeschreven en niet vanaf de
dag waarop de voorwaarde in vervulling gaat. (*3)
Het doel van de overschrijving – het op de hoogte brengen van derden – vergt immers
dat de akte aan derden kan worden tegengeworpen, zodra ze wordt overgeschreven.
Indien de overschrijving slechts gevolgen zou afwerpen vanaf de vervulling van
de voorwaarde, zou ze geen enkele zin hebben.
Analoge overwegingen gelden voor de hypotheekvestiging. Zoals hierboven betoogd,
zal die het voorwaardelijk recht van de definitieve eigenaar waarborgen in geval
de voorwaarde in vervulling gaat. Artikel 80, tweede lid Hyp. W. laat overigens
toe een hypotheek te vestigen tot zekerheid van voorwaardelijke schuldvorderingen.
Gaat de voorwaarde niet in vervulling, dan vervalt de hypotheek, omdat het
beschermde recht eveneens verdwijnt. Gaat de voorwaarde wel in vervulling, dan
heeft de hypotheek gevolgen vanaf haar inschrijving. Als de hypothecaire inschrij-
(*1) Zoals paradoxaal genoeg wordt erkend door H. EYGOUT, o.c., 244-255, nrs. 348-366.
(*2) H. DE PAGE (en R. DEKKERS), o.c., VII, 868, nr. 968: ‘Grâce à la transcription [de la vente sous condition suspensive]
les tiers sont avertis de la possibilité d’un transfert de propriété; c’est là le seul but de la loi’ (idem voor de
schenking onder ontbindende voorwaarde).
(*3) ‘Il ne saurait faire de doute, même en l’absence de toute rétroactivité, que leurs effets remontent au jour où ils ont été
faits’ (H. EYGOUT, o.c., 245, nr. 350; eigen cursivering).
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers