Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 143
goed te vervreemden of in te brengen in een huwgemeenschap en aldus de feitelijke
onvervreemdbaarheid die het geschonken goed treft, opheffen. (*1)
Anderzijds moet de definitieve eigenaar de normale daden van bewaring en van
beheer erkennen die de voorlopige eigenaar, de eigenaar onder ontbindende voorwaarde,
heeft gesteld. De voorlopige eigenaar mag de vruchten houden die het goed
tijdens de wachttijd opbracht en moet die niet teruggeven aan de definitieve
eigenaar. (*2)
219 Als de zaak geheel tenietgaat, is artikel 1182 B.W. van overeenkomstige toepassing.
De koper onder ontbindende voorwaarde draagt derhalve het risico, net zoals
dit het geval was voor de verkoper onder opschortende voorwaarde. Hij moet de tenietgegane
zaak niet teruggeven – wat overigens fysiek onmogelijk is – maar hij kan
evenmin teruggave vragen van de betaalde koopsom. (*3)
Volgens een dissidente mening moet men daarentegen de terugwerkende kracht van
de vervulde voorwaarde consequent toepassen. Dit komt erop neer dat de zaak geacht
wordt aan de verkoper toe te behoren toen ze tenietging. Die moet dus de koopsom
terugbetalen, ook al kan hij de zaak niet terugkrijgen. (*4)
Als de zaak slechts gedeeltelijk tenietging, buiten de fout van de schuldenaar om,
zal men, zoals het geval was bij de opschortende voorwaarde, het risico leggen bij de
schuldenaar, d.w.z. de koper onder ontbindende voorwaarde. De verkoper kan immers,
naar keuze, ofwel de verbintenis ontbinden, ofwel de zaak eisen in de staat waarin ze
zich bevindt, zonder prijsvermindering.
220 De verkrijger onder ontbindende voorwaarde die handelde met een schijnbare
eigenaar, kan de verkrijgende verjaring opwerpen tegen de verus dominus. Zijn titel is
van aard om de eigendom onmiddellijk te doen overgaan, zodat hij het voordeel van
de tien- of twintigjarige termijn kan inroepen. (*5)
221 Wanneer overeenkomsten met opeenvolgende of voortdurende prestaties van
een ontbindende voorwaarde afhankelijk worden gemaakt, werkt de ontbinding enkel
terug tot aan de vervulling van de voorwaarde. (*6)
Vooreerst zijn de verschuldigde prestaties – de verschaffing van het huurgenot b.v.
of de geleverde arbeid – niet voor teruggave vatbaar. En vervolgens stemmen de tot
(*1) Vgl. M. PUELINCKX-COENE, ‘Schenkingen onder ontbindende voorwaarde’, in A. VERBEKE, F. BUYSSENS en
H. DERYCKE, Schenkingen (Handboek Estate Planning 2), Brussel, 2005, 410-411, nrs. 633-636.
(*2) A. KLUYSKENS, o.c., 132, nrs. 110-111.
(*3) BAUDRY-LACANTINERIE en BARDE, o.c., 892; Ch. BEUDANT, Cours de droit civil français, 2e uitg., VIII,
door R. BEUDANT, P. LEREBOURS-PIGEONNIÈRE en G. LAGARDE, Parijs, 1938, 553-555, nr. 759; H. DE PAGE,
o.c., I, 250, nr. 167, 3°.
(*4) M. PLANIOL en G. RIPERT, o.c., VII, 398, nr. 1043; Jur. civ., art. 1183, nr. 39; ASSER-RUTTEN, Verbintenissenrecht,
I,De verbintenis in het Algemeen, Zwolle, 1978, 147; H. EYGOUT, De l’effet rétroactif de la condition accomplie,
Ussel (Fr.), 1922, 265-267, nrs. 384-389; H.R. 19 december 1879, Sir. 1888, 4, 23.
(*5) H. DE PAGE, o.c., VII, 1155, nr. 1294, b.
(*6) H. DE PAGE, o.c., I, 250, nr. 167, 4°.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)