Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 83
van de beschikker, dit van de begiftigde of dit van een derde. Zo kan de beschikker er
belang bij hebben dat het geschonken goed zijn leven lang niet wordt vervreemd, indien
hij op dit goed een recht van erfrechtelijke terugkeer kan uitoefenen (art. 747
B.W.) of indien hij geschonken heeft onder voorbehoud van vruchtgebruik.
De derde kan er echter belang bij hebben dat de vermaakte goederen onvervreemdbaar
zijn om de betaling te verzekeren van een lijfrente die de begiftigde aan deze
derde moet uitkeren. (*1) En de begiftigde zelf (*2) kan belang hebben bij een
vervreemdingsverbod totdat hij een bepaalde leeftijd zal hebben bereikt en over de
nodige rijpheid en zakelijk inzicht zal beschikken om over de opportuniteit van de
verkoop te oordelen.
De Belgische rechtspraak is echter weinig geneigd om de aanwezigheid van een
wettig motief te aanvaarden. Misschien zou ze een soepeler houding aannemen, indien
ook zou worden aangenomen dat de beperkte onvervreemdbaarheid door de
rechter kan worden opgeheven, wanneer het wettig belang waardoor ze werd gerechtvaardigd,
verdwenen is of moet wijken voor een hoger belang. (*3)
123 Een gift onder voorwaarde dat de geschonken goederen niet vatbaar zijn voor
beslag, tast de rechten van de schuldeisers van de begiftigde op ontoelaatbare wijze
aan, en is strijdig met de artikelen 7 en 8 Hyp.W., die de openbare orde raken. (*4)
Wel leerde men (*5) dat een geldige voorwaarde van onvervreemdbaarheid (getoetst
derhalve aan het criterium van een wettig en ernstig belang, bovendien in de
tijd beperkt) tevens de onbeslagbaarheid van de goederen meebracht. Het Hof van
Beroep te Antwerpen (*6) besliste echter dat een beding van onvervreemdbaarheid,
zelfs indien het tussen de partijen geldig zou zijn, uiteraard niet kan worden tegengeworpen
aan een schuldeiser van de begiftigde, die tot de gedwongen verkoop van het
goed zou wensen over te gaan. Het beding van onvervreemdbaarheid maakt derhalve
niet zozeer een zakelijke belasting van de goederen zelf uit (die aan derden, mits de
nodige publiciteit, kan worden tegengeworpen), dan wel een last of voorwaarde die
aan de persoon van de begiftigde wordt opgelegd, en, als zodanig, niet aan beslagleggende
schuldeisers van de begiftigde kan worden tegengeworpen.
(*1) Antwerpen 23 november 1865, B.J. 1866, 55.
(*2) Anders: H. DE PAGE, o.c., VIII, nr. 340, die over een dergelijke voorwaarde schrijft: ‘Elle aboutit toujours à instituer
une véritable tutelle extra-légale du bénéficiaire de la libéralité.’
(*3) Vgl. L. RAUCENT, Les libéralités, 1991, 118.
(*4) H. DE PAGE, o.c., VIII, nr. 341; A. KLUYSKENS, o.c., 48-49, nr. 21; Cass. 2 mei 1878, Pas. 1878, I, 111.
(*5) A. KLUYSKENS, o.c., l. c.
(*6) Antwerpen 26 maart 1984, R.W. 1985-86, 1769, met noot M.P.C., ‘Maakt een clausule van onvervreemdbaarheid de
geschonken goederen ook onbeslagbaar?’; vgl. reeds Beslagr. Veurne 18 juni 1980, T. Not. 1981, 18, Rec. gén. enr. not.
1981, 201.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)