Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 43
60 Voor de aardigheid wordt hier nog aangestipt dat een verbintenis onder opschortende
onmogelijke voorwaarde gelijkstaat met dezelfde belofte onder de ontbindende
noodzakelijke voorwaarde van het tegendeel. Als ik je 36 rode rozen beloof onder de
opschortende voorwaarde dat je sneller dan het licht kan fietsen, komt deze belofte op
hetzelfde neer als wanneer ik je 36 rode rozen beloof, onder de ontbindende voorwaarde
dat je niet sneller dan het licht zal fietsen. In beide gevallen is mijn belofte
slechts mooipraterij, ‘woorden in de wind’.
En een belofte onder opschortende noodzakelijke voorwaarde kan worden gelijkgesteld
met een belofte onder de ontbindende tegengestelde voorwaarde. Ik geef je 12
rode rozen als je een cirkel tekent waarvan de omtrek gelijk is aan zijn straal × 2 pi,
komt neer op een boeket rozen onder de ontbindende voorwaarde dat je een cirkel
tekent waarvan de omtrek niet gelijk is aan het produkt van zijn straal met 2 pi.
3. Volgens de afhankelijkheid van de voorwaarde van de wil van de partijen
a. De klassieke opvatting
61 Een voorwaarde kan niet alleen bestaan in een extern fysiek fenomeen – als het
morgen mooi weer is b.v. – maar in een handeling of zelfs een beslissing van de
schuldeiser of schuldenaar. Het hoeft niet veel betoog dat de schuldenaar op een intensere
manier verbonden is, wanneer zijn verbintenis afhangt van de weersgesteldheid
van morgen die hij weliswaar kan voorzien, maar normalerwijze niet kan beïnvloeden,
dan wanneer hij slechts verbonden is, wanneer hij morgen beslist om een
reisje naar Parijs te maken. In dit laatste geval heeft zijn verbintenis geen uitwerking,
als hij rustig thuis blijft of b.v. een fietstocht in de buurt maakt. Het is in deze context
dat men het onderscheid moet begrijpen tussen toevallige, gemengde en potestatieve
voorwaarden.
– De verschillende soorten voorwaarden
62 Toevallig is de voorwaarde die uitsluitend van het toeval afhangt en dus geenszins
in de macht ligt van de schuldenaar of van de schuldeiser (art. 1169 B.W.). Ik
beloof je 12 rode rozen te geven, als de zon morgen schijnt. Ook de gebeurtenis die
enkel afhankelijk is van de wil van een derde, geldt als toevallige voorwaarde. (*1)
Logischerwijze moet daarbij worden ondersteld dat noch de schuldeiser noch de
schuldenaar de handelingen of de beslissingen van de derde kunnen beïnvloeden; de
derde is b.v. een rechtspersoon, waarover noch de schuldeiser noch de schuldenaar
medezeggenschap heeft.
(*1) F. LAURENT, Principes de droit civil, Brussel-Parijs, 1875, XVII, nr. 51; BAUDRY-LACANTINERIE en L.
BARDE, o.c., XIII, nr. 787; Y. HANNEQUART, ‘La condition’, in Nov., Dr. civ., IV-2, Brussel, 1958, nr. 74.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)