Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 141
B. DE ONTBINDENDE VOORWAARDE GAAT NIET IN VERVULLING
215 Als de ontbindende voorwaarde zich niet (binnen de afgesproken termijn) voordoet,
wordt de verbintenis van de voorwaardelijke schuldenaar definitief. De rechten
van zijn schuldeiser zullen nooit worden ontbonden (resp. hun opeisbaarheid verliezen),
en zijn definitief ‘buiten schot’. ‘L’obligation continue à produire ses effets, lesquels
deviennent alors définitifs’. (*1)
De zakelijke rechten die de verkrijger onder ontbindende voorwaarde aan derden
heeft toegestaan, worden definitief immuun voor ontbinding (zie supra, nr. 206). De
rechten daarentegen die de vervreemder onder ontbindende voorwaarde heeft toegekend,
vervallen; door het uitblijven van de voorwaarde blijkt immers dat ze uitgingen
van een beschikkingsonbevoegde. (*2)
Het recht op de loyale vervulling van de ontbindende voorwaarde vervalt echter,
omdat het geen reden van bestaan meer heeft.
C. DE GEVOLGEN VAN DE VERVULLING VAN DE ONTBINDENDE VOORWAARDE
216 Volgens het Wetboek (art. 1179 en 1183 B.W.), heeft ook de vervulde ontbindende
voorwaarde terugwerkende kracht. De zaken worden hersteld in dezelfde toestand
alsof de van de voorwaarde afhankelijke verbintenis nooit had bestaan.
De gevolgen van de vervulde voorwaarde treden andermaal van rechtswege in,
zonder dat de partijen zich daarop moeten beroepen of dat de rechter de ontbinding
moet uitspreken. (*3)
1. De terugwerking van de vervulde ontbindende voorwaarde
217 Door de vervulling van de ontbindende voorwaarde wordt de verbintenis geacht
nooit te hebben bestaan. Alles wat in uitvoering van de verbintenis betaald of
(*1) A. COLIN en H. CAPITANT, Traité de droit civil, 9e uitg., Parijs, 1959, door L. JULLIOT de la MORANDIèRE, II,
nr. 1691.
(*2) F. LAURENT, Principes de droit civil, XXIV, nr. 444; H. DE PAGE, o.c., IV, uitg. 1972, nr. 351; B. TILLEMAN,
Beginselen van Belgisch Privaatrecht, X,Overeenkomsten, deel 2, Bijzondere overeenkomsten. A.Verkoop, Antwerpen,
2001, 583-584, nr. 149; BAUDRY-LACANTINERIE en BARDE, o.c., 86-87, nr. 898.
(*3) Inzake schenkingen treft men wel eens het beding aan waarbij de schenker zich bij de vervulling van de ontbindende
voorwaarde het recht voorbehoudt zich daarop al dan niet te beroepen; men denke aan een schenking, onderworpen aan de
ontbindende voorwaarde dat de schenker de begiftigde overleeft. Wanneer de schenker voor zichzelf de mogelijkheid heeft
voorzien zich, in dat geval, al dan niet op de ontbindende voorwaarde te beroepen, heeft men in werkelijkheid te maken
met een samenstel van voorwaarden. Er is vooreerst de toevallige voorwaarde van het vooroverlijden van de begiftigde, en
vervolgens, maar enkel in de hypothese dat deze toevallige voorwaarde in vervulling gaat, een beslissing van de schenker
die louter van zijn wil afhangt. Volgens M. PUELINCKX-COENE (‘Schenkingen onder potestatieve voorwaarde’, in A.
VERBEKE, F. BUYSSENS en H. DERYCKE, Schenkingen (Handboek Estate Planning 2), Brussel, 2005, 424, nr. 655),
zou een dergelijk beding niet nietig zijn. Het is m.i. geoorloofd deze stellingname in twijfel te trekken, omdat elke potestativiteit
inzake schenkingen uit den boze is; vgl. nr. 203.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)