Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VOORWAARDE – 124
2. Uitzonderingen op de terugwerkende kracht van de vervulde voorwaarde
186 De vervulde voorwaarde brengt een groot aantal rechtsgevolgen met zich mee
die bezwaarlijk kunnen worden beschouwd als een toepassing van de terugwerkende
kracht van de vervulde voorwaarde en die dus blijkbaar als uitzonderingen op deze
terugwerkende kracht moeten worden beschouwd.
Allereerst zij overigens aangestipt dat artikel 1179 B.W. van aanvullend recht is en
dat de partijen er derhalve bij overeenkomst (impliciet) kunnen van afwijken. Artikel
1179 B.W. strekt immers enkel tot bescherming van de voorwaardelijke schuldeiser
en biedt hem een versterkte rechtspositie. Partijen kunnen dan ook bedingen dat de
voorwaarde niet zal terugwerken of slechts gedeeltelijk zal terugwerken. (*1)
Vervolgens zij er aan herinnerd dat de retroactiviteit van de vervulde voorwaarde
in beginsel van toepassing is op alle voorwaarden en dus ook op potestatieve voorwaarden,
voor zover die geldig zijn. De potestativiteit van de voorwaarde vormt dus
geen uitzondering op haar terugwerkende kracht. (*2)
a. Bewarende handelingen en daden van beheer
VERBINTENISSENRECHT
187 De koper (of cessionaris van enig zakelijk recht) moet zich de normale daden
van beheer laten welgevallen die de voorwaardelijke verkoper met betrekking tot de
verkochte zaak heeft verricht. Ook een volwaardige eigenaar zou deze daden immers
hebben gesteld, want ze strekken ertoe de zaak te behouden en er, op een normale
manier, de vruchten van te plukken. Deze normale daden van beheer kunnen overigens
het best worden gesteld door de bezitter, de voorlopige eigenaar.
Een aantal auteurs leert (*3) dat de voorwaardelijke verkoper het verkochte huis
niet mag verhuren. Indien de voorwaarde in vervulling gaat, mag de koper niet worden
geconfronteerd met een huurder wiens rechten zouden beletten dat hij (de koper)
zijn eigendomsrecht zou uitoefenen.
Dit is echter nogal strikt geredeneerd. Weliswaar duurt elke huurovereenkomst met
betrekking tot een woning die de huurder tot hoofdverblijfplaats dient, in beginsel negen
jaar (art. 3, § 1 Woninghuurwet). Maar, met inachtneming van een opzegtermijn
van zes maanden, kan de verhuurder de huurovereenkomst te allen tijde beëindigen,
indien hij voornemens is het goed persoonlijk en werkelijk te betrekken of te laten
betrekken door zijn ‘bevoorrechte’ verwanten (art. 3, § 2 Woninghuurwet). Bovendien
kan een huurovereenkomst schriftelijk worden gesloten voor een duur die korter
(*1) Cass. 9 november 1956, Arr. Cass. 1957, 167; Brussel 8 juli 1998, T.R.V. 1998, 340 (346-347); H. DE PAGE, o.c.,
I, nr. 168.
(*2) F. LAURENT, o.c., XVII, 104-106, nr. 86; zie hoger, nr. 184.
(*3) F. LAURENT, o.c., XVII, nrs. 82-83; H. EYGOUT, De l’effet rétroactif de la condition accomplie, Ussel (Frankrijk),
1922, 162-170, nrs. 219-230; G. BAUDRY-LACANTINERIE, Traité théorique et pratique de droit civil, XIII, door G.
BAUDRY-LACANTINERIE en L. BARDE, nr. 823; A. KLUYSKENS, o.c., 129, nr. 107; anders: P. VAN OMME-
SLAGHE, Droit des obligations, Brussel, 1996, 768, 3, b°.
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers