Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VERBINTENISSENRECHT VOORWAARDE – 109
overhaalt haar oorspronkelijk plan om rechten te gaan studeren, opgeeft, en in plaats
daarvan de wiskunde omhelst.
158 Om misverstanden te voorkomen, zij echter aangestipt dat het onjuist zou zijn
om te denken dat het, bij een opschortende voorwaarde, steeds de schuldenaar is die
belang heeft bij haar niet-vervulling, resp. dat het steeds de schuldeiser is die bij haar
vervulling belang heeft. Evenmin geldt bij ontbindende voorwaarde steeds het omgekeerde.
Bij wederkerige overeenkomsten – en daarmee gelijk te stellen rechtsverhoudingen
– correspondeert immers met elke schuldenaar een schuldeiser. Wie belang
heeft bij de vervulling of de verhindering van de voorwaarde kan niet a priori worden
uitgemaakt.
Men (*1) denke aan een legaat van een huis tegen inbreng van 150.000 euro, waarbij
de verplichting van de erfgenaam om het legaat uit te keren, onderworpen is aan
een ontbindende voorwaarde. De legataris aanvaardt het legaat omdat het in te brengen
bedrag met de waarde van het huis overeenstemt. Indien de waardeverhouding
tussen de prestaties zich nadien echter ten gunste van de erfgenaam wijzigt (het huis
daalt b.v. in waarde), is de vervulling van de voorwaarde niet in het belang van de
legataris, maar van de erfgenaam. Dan zal de voorwaarde als vervuld gelden, wanneer
de erfgenaam (schuldenaar van de voorwaardelijke verbintenis) haar vervulling
belet. Hij heeft er immers belang bij dat de voorwaarde niet in vervulling gaat; als hij
haar vervulling verhindert, geldt de voorwaarde (b.v. Saskia oefent in het huis een
advocatenpraktijk uit) als vervuld.
II. De gevolgen van de opschortende voorwaarde
159 Herhaaldelijk werd reeds aangestipt dat bij een opschortende voorwaarde de
werking van de verbintenis afhangt van het plaatsvinden van een toekomstige en onzekere
gebeurtenis. Daarom moet men, bij de bespreking van de gevolgen van de opschortende
voorwaarde, een duidelijk onderscheid maken tussen de periode van onzekerheid,
de wachttijd tijdens welke men niet weet of de voorwaarde in vervulling
zal gaan, en de periode die volgt op het opheffen van de onzekerheid doordat de voorwaarde
al dan niet in vervulling gaat. Traditioneel bestudeert men dan ook de gevolgen
van de opschortende voorwaarde in drie mogelijke hypothesen: zolang de voorwaarde
hangende is (pendente conditione), zodra de voorwaarde is vervuld (eveniente
conditione), en zodra de voorwaarde niet is vervuld (deficiente conditione).
(*1) ASSER-HARTKAMP, o.c., 133, nr. 173.
Bijzondere overeenkomsten
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005)