Hoofdstuk 3. MODALITEITEN VAN VERBINTENISSEN

VOORWAARDE – 122
VERBINTENISSENRECHT
digheid in de weg na het in vervulling gaan van de voorwaarde. De terugwerkende
kracht van de vervulde voorwaarde brengt immers met zich mee dat de verarming
van de schuldenaar die zich, bij onderstelling, tijdens de wachttijd voordeed, plaatsvond
na de rechtshandeling waaruit de voorwaardelijke schuldvordering voortvloeit.
(*1)
En de schuldenaar die de schuldeiser betaalt vóór het in vervulling gaan van de
voorwaarde, kan het betaalde, na haar vervulling, niet als onverschuldigd terugvorderen.
De schuld wordt immers geacht te hebben bestaan op het tijdstip van de betaling.
(*2)
182 Vooral echter bij de overdracht van zakelijke rechten laat de terugwerkende
kracht van de vervulde voorwaarde zich het meest voelen. Gemaks- en duidelijkheidshalve
noemen we de voorwaardelijke vervreemder de ‘oude’ (of de ‘voorlopige’) eigenaar
en de voorwaardelijke verkrijger de ‘nieuwe’ (of de ‘definitieve’) eigenaar.
Omdat de eigendomsoverdracht, ten gevolge van de terugwerkende kracht, plaatsheeft
op het ogenblik van het sluiten van de voorwaardelijke rechtshandeling, moet
de oude eigenaar de zaak leveren, met alles wat er door natrekking is bijgekomen
(art. 551-577 B.W.). Wordt tijdens de wachttijd in het goed een schat ontdekt, dan
krijgt de nieuwe eigenaar de aan de oude eigenaar toekomende helft ervan. (*3)
183 Alle handelingen die de nieuwe eigenaar tijdens de wachtperiode stelde met betrekking
tot het voorwaardelijk vervreemde goed, worden gevalideerd en geconsolideerd
en kunnen door niemand nog worden betwist. ‘Tous les actes de disposition ou
constitution de droits réels illégitimement accomplis par le propriétaire sous condition
suspensive sont rétroactivement validés, consolidés, puisque, par l’effet de la réalisation
de la condition, l’acquéreur [est] censé avoir été nanti de son droit dès la conclusion
de l’acte conditionnel’. (*4)
Omgekeerd worden alle rechtshandelingen, en met name de gehele of gedeeltelijke
vervreemdingen die de oude eigenaar zou hebben gesloten met betrekking tot het
goed, ongedaan gemaakt. De nieuwe eigenaar moet geen rekening houden met rechtshandelingen
waardoor de oude eigenaar het goed aan derden zou hebben vervreemd.
Indien de schuldeisers van de oude eigenaar tijdens de wachttijd beslag op het goed
zouden hebben gelegd, is dit aan de nieuwe eigenaar niet tegenwerpelijk. ‘C’est-àdire
que l’acheteur sous condition suspensive est censé avoir été propriétaire dès
l’origine du contrat. [...] Il en résulte un renversement complet des principes posés
pour la période d’attente. Tous les actes que le vendeur conditionnel avait légitime-
(*1) G. BAUDRY-LACANTINERIE, Traité théorique et pratique de droit civil, XIII, door G. BAUDRY-LACANTINE-
RIE en L. BARDE, Parijs, 1907, nr. 813.
(*2) H. DE PAGE, o.c., I, nr. 166, 4°; M. PLANIOL en G. RIPERT, Traité pratique de droit civil français, VII, 2e uitg.,
door P. ESMEIN, J. RADOUANT en G. GABOLDE, Parijs, 1954, 393, nr. 1040, 4°.
(*3) Cass. fr. 3 oktober 1968, D. 1969, 81; Jur. civ., art. 1181-1182, fasc. 47, nr. 64.
(*4) H. DE PAGE, o.c., I, 242, nr. 164, in fine.
OBO – Afl. 65 (4 oktober 2005) Kluwer uitgevers