Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

den evige ild, som er beredt djevelen og hans engler” 463 . Slik er flammane og svovelen
obligatoriske i den kristne forståinga av kva som utgjer pinene i Helvete.
Det finst likevel somme eksempel på at eld og flammar utgjer meir spesifikke straffeformar,
og desse er gjerne inspirerte av visjonsdikta, slik mange av dei andre spesifiserte
straffeformane er. Dei brennande kjettarane og dei valdelege som vert plaga av eldregn i
Strozzikapellet er begge motiv henta frå Dantes Divina Commedia 464 . Vi finn ingen av desse
konkrete motiva i Bibelen eller visjonane, men ideen om at kjettarar må brenne kan knytast til
straffemetodane i mellomalderen. Å brenne dei kriminelle var ikkje ein vanleg straff, det blei
berre gjort med spesielle forbrytarar som sodomittar og kjettarar: "Den som det bannlyste
godset vert funne hjå, skal brennast med alt sitt. For han har brote Herrens pakt og gjort eit
skjemdarverk i Israel" 465 . I følgje Edgerton er det etter ein gamal kristen skikk at ein dreper
kjettarar ved å brenne dei, og at skikken er basert på denne bibelteksten 466 . Slik har dette
motivet indirekte både grunnlag i Bibelen og i rettssystemet i samtida. Likevel ser vi ikkje
dette motivet i andre helvetesframstillingar.
I Padova ser vi som sagt ei elv eller ein straum av eld som renn ned frå mandorlaen til Kristus,
og riv med seg syndarar ned i Helvete. Vi har også nemnt elva av eld i underverda som vi finn
allereie i førestillinga om Hades 467 . I Peters Apokalypse finn ein voldsomt mange referansane
til eldelvar, eldsjøar og kokande myrar, der syndarane blir straffa på ymse måtar. I Paulus’
apokalypse er gjennomgangsmotivet ei elv av eld som ulike syndarar har søkkt ned i: somme
til knea, somme til navlen, somme til leppene og somme til augebryna, eit motiv vi også finn
St. Patricks Purgatorium 468 .
Ved føtene til Lucifer i Padova er det ei rekkje avgrunnar eller hol i steinane, der somme av
dei fortapte kaotisk er kasta nedi, somme stikk berre hovudet opp, medan andre fell
hovudstups ned i dei (fig. 19). Det er mogleg at desse avgrunnane er brennande, men det er
ikkje så lett å sjå. I Helvete i Baptisteriet ser vi ein eldsjø som fleire syndarar er fanga inne i,
og endå fleire vert kontinuerleg kasta inn dit av djevlane. Vi ser mellom andre at tre syndarar
vert stappa nedi med hovudet først, slik at vi ikkje ser ansiktet (fig. 9). Det ser ut til at Giotto
463 Matt 25:41 ***NB! NYNORSK***!
464 Dante: Helvetet, 1999, songane 8-9, s. 119-128 og 14-17, s. 143-162
465 Josva 7:15
466 Edgerton, 1985, s. 134
467 Meir om dette: Zaleski, 1987, s. 64
468 James, 1924 (Apocalypse of Paul, vers 31), s. 542
108