Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

sidan av dei som står opp frå gravene, finn vi to store djevlar der ein av dei er mørk blå og har
store hinneaktige flaggermus- eller drakevenger.
3.2 Preikestolane til Nicola og Giovanni Pisano, 1260-1310/11
Nicola Pisano skapte i 1260 eit kunstverk som hadde svært mykje å seie for framveksten av
den nye, meir naturalistiske stilen som vaks fram på 1300-talet. I følgje Poeschke er
preikestolen i Baptisteriet i Pisa Nicolas mest originale verk (fig. 11 og fig. 12): Dei
ikonografiske motiva følgjer bysantinsk tradisjon, medan framstillingsmåten er totalt ny 229 .
Påverka av antikk kunst og medviten om rørslene i den gotiske kunsten nord for Alpane la
han vekt på imitasjon av naturen og anatomiske detaljar, og kombinerte dette med
ekspressivitet og majestet i framstillingane sine. I følgje Moskowitz er Nicolas preikestol i
Pisa eit visuelt motstykke til den apokryfe litteraturen som på denne tida gjorde seg gjeldande:
Dei skildrar livet til dei heilage personane, på ein overtydande og empatisk måte 230 . Dette
skjer mellom anna ved at figurane har vekt, gjengitt med overtydande naturalistiske detaljar,
gestar og rørsler. I Krossfestinga har Kristus eit heilt nytt fysisk nærvær, i følgje Moskowitz,
og framtrer med ei emosjonell kraft som er fråverande i den lineære og bysantinsk-influerte
tidlegare og samtidige kunsten i Italia 231 . Gjennom eit nært studium av antikke formar,
modellering av kjøtet på kroppen oppfatta som eit mjukt dekke over skjelletta som
rammeverk, og ved å imitere dei fysiske formene i naturen, oppnår Pisano eit resultat som
ikkje minst i helvetesskildringa i preikestolen er overtydande og emosjonelt.
Nicola Pisanos preikestol i Pisa er den første i ei rekkje på fire preikestolar som her skal
gjennomgåast. Stolen i domkyrkja i Siena frå 1266-68 er også av Nicola Pisano, men assistert
av sonen hans, Giovanni Pisano som stod for dei to etterfølgjande preikestolane. Desse finst i
Pistoia og Pisa, og tilhøyrer meir ”vår” periode: Preikestolen i Pistoia er frå 1301, medan den
i domkyrkja i Pisa var ferdig i 1310/11 232 .
Dei tre siste preikestolane kan alle knytast til den første, den til Nicola i Pisa. Dei fleste
ikonografiske motiva stammar herifrå, og dei tre andre forholder seg nært til denne, både i
likskapane og ulikskapane til han.
229 Joachim Poeshke, Die Skulptur des Mittelalters in Italien, München, 2000, s. 67
230 Moskowitz, 2001, s. 30
231 Moskowitz, 2001, s. 26-31
232 Datering og andre fakta om alle stolane: Poeschke, 2000, s. 63-75, og s. 105-121
53