Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

opphøgde nakenheten ein kan finne f. eks. i representasjonar av Venus og andre allegoriske tema 73 . Dei dømte vart ofte i tillegg utsett for diverse obskøne handlingar. I tillegg vart det ofte festa ei jernkrage rundt halsen på dei og plassert på ein marknadsplass. Somme gonger vart han driven rundt i gatene medan han vart piska, og bar gjerne noko som symboliserte forbrytelsen. Ein kjøpmann som snøyt på vekta til det han selde måtte f. eks. bære ei vekt rundt halsen. Som oftast bar dei ein narrehatt med inskripsjon som indikerte kva kriminell handling han hadde gjort, eit element som var særleg viktig i seinmellomalderen 74 . I dei offentlege uthengingane relatert til infamia de jure måtte dømte svindlarar bære ein hatt med ei bestemt farge slik at folk skulle vite kven dei hadde med å gjere. Jødar måtte bære svarte, grå eller gule hattar. Ein raud eller brun hatt indikerte på si side ein person som nøyt respekt. Dei fordømte i helvetesframstillingane på 1300-talet ber ofte berre eitt plagg, nemleg narrehatten (f. eks. fig. 49), og folk flest var nok merksame på at kvar einaste syndar i Helvete, som ein dag kunne inkludere dei sjølve, kunne vente ei liknande audmjuking i all æve 75 . Om vi ser på to av dei hengte i Giottos Helvete i Padova (fig. 20), ser vi at dei heng opp ned. Det er ein mann og ei kvinne, mannen heng i penisen og kvinna er festa med ein krok i vaginaen. Kvinnene i helvetesframstillinga til Taddeo di Bartolo i San Gimignano er nakne, slik som alle syndarane i alle helvetesframstillingane eg tek for meg. Men her har kvinnene langt og laust hår, noko som vart sett som vulgært i samtida, og vert av djevlane utsett for skrekkeleg seksuelt relatert tortur i vanærande stillingar (fig. 51). Pittura Infamante er eit anna aspekt ved den offentlege uthenginga av individ i det toskanske samfunnet. Når ein mann frå dei høgare sosiale laga, det vil seie ein som hadde noko å tape på å verte skjemma ut, hadde svikta samfunnet ved forråderi eller snyteri, vart det lyst dødsstraff på han, men han rømte gjerne byen. Den straffa ein da måtte ty til var audmjuking av forbrytaren, som hadde ein viktig funksjon sjølv om han ikkje var til stades. Å male bilete av vedkommande på offentlege veggar f. eks. fengslet, var ein vanleg og frykta reaksjon frå rettsvesenet. Det var ikkje noka etterlysningsplakat, men eit slags portrett av samfunnsfienden som framstilte han i skjemmande tilhøve. Dei var heller ikkje noko slags erstatning for dødsstraff, slik ein tilsvarande skikk var i Nord-Europa der ein framstilte dei etterlyste i ein avrettingssituasjon. Desse måleria i Italia, Pittura Infamanti, stamma meir direkte frå den 72 Edgerton, 1985, s. 63 73 Edgerton, 1985, s. 25 74 Edgerton, 1985, s. 65, note 286 75 Edgerton, 1985, s. 66 26
nemnte Diminuto capitis, og framstilte forbrytarane i situasjonar av offentleg uthenging. Måleria var ofte var utført av anerkjente kunstnarar, men sidan dei var utandørs er alle no heilt borte. Det eksisterar likevel somme skrivne skildringar av dei. Desse tyder på at dei var framstilt med stor naturtruskap, utstyrt med narrehattar med inskripsjonar som fortalde kva dei hadde gjort, ofte omgitt av lågareståande dyr eller djevlar som symbol på vondskap eller svik. Nedst i biletet var det også ofte eit medfølgjande spottevers. Eit eksempel på det er det Pittura Infamante som Ridolfo Varano, ”lord” av Camerino, lét male i sin heimby som svar på at han vart erklært fredlaus og sjølv vart malt i Firenze. Det var ei ad hoc-gruppe på åtte borgarar kalla otto della guerra som leidde ein krig imot Pave Gregor XI i Firenze, som fekk dette utført. Som hemn lét Ridolfo male ei freske i Camerino, som førestilte denne gruppa på åtte personar sittande under ein toalettstol, som om dei med munnen tok imot det som gjekk gjennom han. Inskripsjonen sa: Io sono Ridolfo da Camerino leale Signore di Terra, che caco in gola a gli Otto della Guerra 76 . Dette tyder omtrent: Eg heiter Ridolfo av Carmena, etter loven herre over dette landet, og eg driter i munnen til Otto della Guerra. Bonaccorso di Lapo Giovanni vart i Firenze i 1388 gjort Infamia de Jure og malt pitturai infamanti på grunn av forråderi, i samband med krigen mot Milano. Han vart representert med narrehatt og jernkrage rundt halsen, festa til ei lenke som ein djevel haldt i. Han haldt ein basislisk i høgre handa, hadde føtene i vatn, og ein ulv på den eine sida av seg og ein gris på den andre. Alle desse elementa hadde truleg vesentleg symbolverdi, men eg skal ikkje gå inn på dette her. Spotteverset var slik: Superbo, avaro, traditore, bugiardo, / Lussurioso, ingrato, e pien’d’inganni, / Son Bonaccorso di Lapo Giovanni. 77 Dette tyder omtrent følgjande: Hovmodig, gjerrig, forræder, løgnar, / Vellystig, utakknemleg og full av svik, / Eg er Bonaccorso di Lapo Giovanni. 76 Edgerton, 1985, s. 87 77 Edgerton, 1985, s. 88 27
Page 1 and 2: Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4: *
Page 5 and 6: 3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8: som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10: Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12: og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14: synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17: Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19: Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21: vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23: Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25: skulle feste førestillingar om Gud
Page 28 and 29: Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31: hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33: Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35: ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37: Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39: for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41: eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43: presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45: symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46: helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50: Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52: På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54: sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56: illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58: heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60: venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62: Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64: i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71 and 72: på kleda til figurane, medan Polze
Page 73 and 74: som førte ein antipaveleg propagan
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78:
Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79 and 80:
og kroppen forfra, og likevel synas
Page 81 and 82:
iletmediet på ein fundamentalt ann
Page 83 and 84:
har ein hårlaus kropp, klør i sta
Page 85 and 86:
Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87 and 88:
iletverket. Giles meiner at dette v
Page 89 and 90:
Uavhengig av om Andrea Bonaiuti ell
Page 91 and 92:
problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94:
NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96:
utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98:
Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100:
Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102:
101
Page 103 and 104:
inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106:
overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108:
omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110:
kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112:
(3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114:
sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115 and 116:
trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 117 and 118:
individet. Dei er populære represe
Page 119 and 120:
mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122:
Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124:
Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126:
satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128:
3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130:
klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132:
Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134:
apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136:
Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138:
hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140:
grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142:
heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144:
Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146:
mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148:
Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150:
iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152:
”The great power of the cross is
Page 153 and 154:
Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156:
5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158:
likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160:
antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162:
I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164:
utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166:
epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?